نحوه علم الهي به وجود منبسط و ساير موجودات از نظر ملاصدرا و علامه طباطبايي

مسئلهٔ وجود منبسط از مهمترين موضوعاتي است كه فلاسفه اسلامي در تبيين نظام هستي شناسي خود به آن توجه ويژه اي داشته اند. ملاصدرا در پرتو اصول حكمت متعاليه مانند اصالت وجود و اعتباريت ماهيت و اختصاصي جعل به وجود و همين طور تقسيم وجود به رابط و مستقل، توانست تفسيري جديد از اين مسئله ارائه دهد. بر اين اساس، واحد صادر شده كه همان وجود منبسط امكاني است واحدي بلا ماهيت است و از اين رو نحوه علم الهي به وجود منبسط تبيين در ستي خواهد داشت. از سوي ديگر، با توجه به اينكه از نظر ملاصدرا ماهيات در وجودات رابط به تبع وجود موجود است، علم الهي به ماهيات موجودات به تبع وجود آنها و بالعرض خواهد بود. در اين مقاله سعي مي شود با نشان دادن اشكالات ديدگاه ملاصدرا، با طرح مباني علامه طباطبايي نشان دهيم كه ايشان با علم به اين مشكل، توانسته اند با ارائه ديدگاهي جديد اين مسئله را حل كنند و به تبيين علم خداوند به موجودات مقيد بپردازند. در اين ديدگاه، ماهيات شان معرفت شناختي داشته و متعلق معرفت بشري و نه علم الهي اند و بنابراين، علم الهي به وجودات مقيد تعلق مي گيرد و ماهيت جنبه ذهني و مفهومي براي بشر خواهد داشت.