خوانش هابرماس از هگل در مواجهه با هگليان معاصر

امروزه، پس از سال ها نفي و انكار هگل، به خصوص در قلمرو فلسفهٔ تحليلي، شاهد اقبال گسترده اي به انديشه هاي هگل هستيم، به نحوي كه برنشتاين از آن به بازگشت روح هگل تعبير مي كند. تفكر مدرن دين بسياري به سنت كانتي - هگلي دارد. نظام انديشه هگل، علي رغم دلالت هاي متافيزيكي اش، به نوعي در همان زمينه تفكر كانتي جاي دارد. با اين حال، نقدهاي او به عقل استعلايي كانت عرصه جديدي به وجود مي آورد كه در بنيادهاي انديشهٔ معاصر ما نقش حياتي ايفاء ميكند. هابرماس، مدافع مدرنيته، انديشهٔ معاصر را به صورت يك جنبش استعلازدايي ترسيم مي كند. او اگرچه بر نقش بي بديل هگل در به وجود آوردن اين جنبش اذعان دارد، بر خلاف تصور هگليان معاصر، خود او را متعلق به اين جنبش نمي داند. در واقع، هابرماس در كم و كيف تاثيرگذاري و قبول برخي استلزامات انديشهٔ هگل براي جنبش مذكور مناقشه اي با هگليان معاصر مطرح مي كند كه اين مقاله به بررسي آن مي پردازد. اين بررسي به ما اجازه مي دهد ضمن تبيين عرصه اي از مجادلات فلسفهٔ معاصر، يكي از عمده ترين جهت گيري هاي نظري را با توجه به عرصهٔ عمل و در پيچ وتابهاي حوادث عيني ملاحظه كنيم و به طور خاص، نقش تأثيرگذار سوژه در سرنوشت خويش را به عنوان يكي از دغدغه هاي اصلي تاريخ انديشه (اختيار و مسئوليت فردي) بازنگري كنيم.