حساسيت چندگونه آفت انباري به اسانس هاي گياهان شويد ، كرفس و نعناع وحشي

Susceptibility of Some Stored Product Pests to Essential Oils of Dill, Celery and Wild Mint

استفاده از آفت ­كش ­هاي شيميايي علاوه بر تهديد سلامتي انسان، خطرات محيطي را هم به ­وجود آورده است. اسانس­ هاي گياهان معطر به ­عنوان حشره­ كش ­هاي طبيعي و سالم براي كنترل حشرات آفت مطرح شده­ اند. در تحقيق حاضر، سميت اسانس ­گياهان شويد، كرفس و نعناع وحشي روي حشرات كامل سوسك چهارنقطه ­اي حبوبات (Callosobruchus maculatus F.) ، لاروهاي شب­پره­ي مديترانه ­اي آرد (Ephestia kuehniella Zeller) و شب ­پره ­ي هندي (Plodia interpunctella (Hübner)) بررسي شد. بر اساس نتايج تجزيه ­ي شيميايي اسانس­ ها با دستگاه گاز كروماتوگرافي طيف ­سنج جرمي، (+)-كاروون (48/81 درصد)، آپيول (22/58 درصد) و ليمونن (12/61 درصد) در اسانس شويد، آپيول (21/82 درصد)، دي-ليمونن (21/21 درصد)، 3-كارن (11/80 درصد) در اسانس كرفس و ميريستيسين (13/35 درصد)، 3-ترپينولنون (13/33 درصد) و 2-ايزوپروپيلدن سيكلوهگزانون (9/239 درصد) دراسانس نعناع‌ وحشي به­عنوان تركيب­ هاي اصلي شناسايي شدند. اسانس­ ها سميت تدخيني بالايي را روي هر سه گونه آقت نشان دادند. LC50 اسانس ­هاي نعناع وحشي، شويد و كرفس روي حشرات كامل سوسك چهارنقطه ­اي حبوبات به­ ترتيب 58/958، 67/769 و 94/888 ميكروليتر بر ليتر برآورد شدند. لاروهاي شب­ پره ­ي هندي نسبت به لاروهاي شب ­پره­ ي مديترانه­ اي آرد و حشرات‌كامل سوسك چهارنقطه ­اي حبوبات در برابر اسانس شويد حساس تر بودند. اسانس نعناع وحشي سميت تدخيني بيشتري نسبت به اسانس ­هاي شويد و كرفس روي شب ­پره ­ي مديترانه­ اي آرد نشان داد. همچنين لاروهاي شب ­پره ­ي هندي نسبت به حشرات كامل سوسك چهارنقطه ­اي حبوبات حساسيت بيشتري در برابر اسانس نعناع وحشي نشان دادند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه اسانس ­هاي شويد، كرفس و نعناع‌وحشي داراي پتانسيل حشره­كشي­ مناسبي بوده و مي‌توانند در مديريت سوسك چهارنقطه ­اي حبوبات، شب­پره­ي مديترانه ­اي و شب ­پره ­ي هندي مد نظر قرار گيرند.

Utilization of chemical pesticides has caused several problems such as raising serious concerns for human health and environmental hazards. Essential oils of aromatic plants have been proposed as safe and natural insecticides for control of insect pests. In this study, toxicity of essential oils of dill, celery and wild mint was tested against C. maculatus adults and E. kuehniella and P. interpunctella larvae. Based on chemical analysis by GC-Mass, (+)-carvone (48.81%), apiol (22.58%) and limonene (12.61%) in dill. apiol (21.82%), D-limonene (21.21%) and 3-caren (11.80%) in celery and myristicin (13.35%), 3-terpinolenone (13.33%) and 2-isopropylidene cyclohexanone (9.23%) in wild mint essential oils were identified as main components. The essential oils indicated strong fumigant toxicity against all tested insect species. The LC50 values of wild mint, dill and celery essential oils against C. maculatus were 58.958, 67.769 and 94.888 μl/l, respectively. P. interpunctella larvae were more susceptible than E. kuehniella larvae and C. maculatus adults to dill essential oil. The essential oil of wild mint showed more fumigant toxicity than dill and celery essential oils against E. kuehniella larvae. P. interpunctella larvae were also more susceptible than C. maculatus adults to mint essential oil. According to the results of present study, essential oils of dill, celery and mint have good potential to be utilized as natural insecticides in management of C. maculatus, E.kuehniella and P. interpunctella.