اثرات سم عقرب همي اسكورپيوس لپتو روسي بر تغييرات هموگرام و شكنندگي گلبول هاي قرمز و مطالعه ي نقش آنتي ونوم پلي والان در موش صحرايي

Effects of Hemiscorpius lepturus scorpion venom on hemogram and erythrocyte osmotic fragility and study the role of polyvalent antivenom in rat

عقرب گزيدگي به عنوان يكي از عوامل مهم مرگ نوزادان، كودكان و بزرگسالان در كشورهاي در حال توسعه قلمداد شده و سالانه عوارض و صدمات قابل توجهي را در قربانيان خود ايجاد مي كند. اين بررسي به منظور مطالعه ي عوارض خون شناختي ناشي از سم عقرب همي اسكورپيوس لپتوروس به عنوان خطرناك ترين عقرب استان خوزستان صورت گرفته است. در اين تحقيق اثرات سم عقرب بر هموگرام و ميزان شكنندگي گلبول هاي قرمز و همچنين نحوه ي اثر آنتي ونوم بر تغييرات حاصله، مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور تعداد 90 سر موش صحرايي نر نژاد ويستار به طور تصادفي به 5 گروه مساوي تقسيم شدند. گروه A به عنوان شاهد، فقط سرم فيزيولوژي دريافت نمود. گروه B سم عقرب همي اسكورپيوس لپتوروس را به ميزان mg/kg 1 از طريق داخل صفاقي دريافت نمود. موش هاي صحرايي گروه D ،C و E علاوه بر دريافت سم عقرب مانند گروه B، آنتي ونوم پلي والان به ميزان 2/5ml/kg به ازاي هر حيوان از طريق داخل عضلاني دريافت نمودند. موشهاي صحرايي گروه C، آنتي و نوم پلي و الان را 20 دقيقه پس از تزريق سم، موشهاي صحرايي گروه D و60 ، 20 دقيقه پس از تزريق سم و موش هاي صحرايي گروه E آنتي ونوم را به همراه سم دريافت نمودند. سپس در زمان هاي 1، 3 و 24 ساعت پس از تزريق سم از كليه گروه ها (هر بار از 6 سر موش صحرايي) خون گيري جهت آزمايش CBC و مطالعه ي ميزان شكنندگي اريتروسيت ها صورت پذيرفت. نتايج حاصله نشان داد در گروه دريافت كننده ي سم به تنهايي تغييرات آشكاري در شاخص هاي هموگرام از جمله كاهش معني دار شمارش گلبول هاي قرمز، هماتوكريت، هموگلوبين و افزايش معني دار شمارش گلبولهاي سفيد، نوتروفيل ها و لنفوسيت ها ايجاد شده است. در ساير گروه هاي درمان شده با آنتي و نوم اين تغييرات در مقايسه با گروه شاهد معني دار نبوده است. در خصوص شكنندگي گلبول هاي قرمز تزريق سم به تنهايي ميزان مقاومت اريتروسيت ها را نسبت به غلظتهاي هيپوتونيك كاهش داده و منحني ليز اريتروسيت ها دستخوش تغيير مي شود، بنابراين در غلظت هايي كه غشاي گلبول هاي قرمز به راحتي در گروه شاهد تحمل نموده اند، در گروه B به طور معني داري ليز اريتروسيت ها مشاهده گرديد، اين در حالي بود كه تجويز آنتي ونوم به هر يك از اشكال مورد استفاده توانست علاوه بر تعديل هموگرام، از تغييرات منحني شكنندگي اسمزي گلبول - هاي قرمز به طور معني داري جلوگيري نمايد.

Scorpion stings are responsible for a number of deaths in infants, children and adults in developing countries all over the world. This study was carried out in order to study the pathogenesis of Hemiscorpius lepturus as the most dangerous scorpions of Khuzestan province, its effects on hemogram and erythrocyte osmotic fragility, and the role of polyvalent antivenom on these changes in rats. For those aims 90 male Wistar rats were divided into 5 equal groups randomly (group A, B, C, D and E). Group A were injected with normal saline as control group. Group B were injected with 1 mg/kg of venom ipIP. Group C, D and E were injected with the same amount of the venom and polyvalent antivenom 0.5ml/rat im. The antivenom were injected 20 minutes after venom in group C, 20 and 60 minutes after venom in group D and along with the venom in group E. Blood samples were collected from all groups (6 rats at each time) in 1, 3 and 24 hours after venom injection. Blood samples were used for complete blood count (CBC) and assessment of the erythrocyte osmotic fragility. There were significant changes in the hemogram (RBC count, PCV, Hb, WBC, neutrophil and lymphocyte) and the erythrocyte osmotic fragility after venom injection in group B compared to the control group. The results showed that administration of polyvalent antivenom in different methods can reduce the changes of hemogram and osmotic fragility in antivenom treated groups