تجمع زيستي فلزات سنگين در ماهيچه و كبد گربه كوسه لكه دار (Chiloscyllium punctatum) در خور موسي

Bioaccumulation of Heavy Metals in Muscle and Liver of Shark (Chiloscyllium punctatum) in Khor Musa

زمينه و هدف: فلزات سنگين، ساختار هاي پايداري هستند كه بخش عمده اي از آلاينده هاي وارد شده به آب هاي ساحلي را تشكيل مي دهند. از آنجا كه اين عناصر قابليت تجزيه زيستي ندارند، افزايش غلظت آن ها در محيط زيست دريا مي تواند زيان هايي براي سلامت موجودات زنده در بر داشته باشند. در اين مطالعه سطح فلزات سنگين (جيوه، روي، مس، كادميوم و سرب) در بافت هاي كبد و ماهيچه گربه كوسه لكه دار در خور موسي سنجش گرديد.. روش بررسي: نمونه ها جهت خشك شدن به مدت 48 ساعت در داخل آون با دماي 50 درجه سانتي گراد قرار داده شدند تا به وزن ثابت برسند. حدود يك گرم از هر بافت خشك شده توسط ترازوي ديجيتال با دقت 0/001 گرم توزين شده و به لوله‌هاي شيشه‌اي انتقال يافت. سپس 10 ميلي‌ليتر مخلوط اسيد نيتريك 65 و اسيد سولفوريك با نسبت 1:2 تهيه‌شده از كارخانه مرك آلمان به آن‌ها افزوده شد. پس از خشك كردن و هضم نمونه ها غلظت جيوه آنها به وسيله دستگاه جذب اتمي با روش بخار سرد اندازه گيري شد. همچنين غلظت بقيه فلزات سنگين با استفاده از دستگاه جذب اتمي سنجش گرديد. يافته ها: به طور كلي غلظت كليه فلزات در كبد بيش از ماهيچه بود. ترتيب غلظت فلزات در بافت هاي كبد روي> مس> جيوه> سرب> كادميوم و در بافت ماهيچه روي> جيوه> مس مي باشد. در بافت ماهيچه غلظت فلزات كادميوم و سرب زير حد تشخيص دستگاه بود. مقايسه غلظت فلزات سنگين در بافت هاي كبد و ماهيچه نشان داد كه بين آن ها اختلاف معني داري وجود دارد (p<0/05). بين غلظت فلز جيوه در بافت هاي كبد و ماهيچه با وزن و طول گربه كوسه همبستگي مستقيم و معني داري وجود دارد (p<0/05). همچنين نتايج نشان داد غلظت جيوه در بافت هاي كبد و ماهيچه داراي همبستگي و معنا داري است (p<0/05). نتيجه گيري: مقايسه غلظت فلزات در بافت كبد و ماهيچه با استاندارد هاي مختلف جهاني، حاكي از آن بود كه فقط جيوه بالاتر از حد استاندارد مي باشد سطح بالاي جيوه در بدن اين موجودات احتمالا مي‌تواند ناشي از وجود منابع جيوه نظير صنايع پتروشيمي در منطقه باشد. بنابراين با توجه به نتايج يافت شده از تحقيق حاضر پايش مداوم و دقيق تر منطقه با استفاده از ساير آبزيان خوراكي قويا توصيه مي‌شود.

Background and Objective: In this study, the levels of heavy metals (mercury, zinc, copper, cadmium and lead) were measured in the liver and muscle tissues of Bamboo Shark in Khor Musa. Method: To do the process, after drying and digestion of samples, the concentration of mercury samples was measured and it was found that the level of whole metals in liver was higher than in muscle. The metal concentrations in liver and muscle tissue were obtained according to the following order Zn> Cu> Hg> Pb> Cd and Zn> Hg> Cu, respectively. The concentration of two nonessential metals, cadmium and lead, was not detected in muscle. There was a significant difference between the level of metals in liver and muscle. Also, level of mercury in liver and muscle showed a direct correlation with shark’s weight and length. Conclusion: Comparison of metal concentrations in liver and muscle with various world standards indicated that only the level of mercury is higher than standard limits. High accumulation of mercury in the animal’s body is likely originated from mercury sources such as petrochemical plants. Hence, considering all the obtained data, it is highly advised to have a constant monitoring over the aquatic animals, certainly edible ones, existing in the area.