حذف يارانه سوخت و كاهش آلودگي هوا در مشهد (با استفاده از مدل تعادل عمومي قابل محاسبه)

(Elimination of Subsidy on Fossil Fuels and Reduction of Air Pollution in Mashhad (Using the Computable General Equilibrium Model

زمينه و هدف: آلودگي هواي شهري يكي از بزرگ­ترين پيامد­هاي شهرنشيني مي ­باشد كه در نتيجه آن هر روز بر تعداد افرادي كه بر اثر ناراحتي­ هاي تنفسي، قلبي و ريوي، جان خود را از دست مي­دهند، افزوده مي­شود. شهر مشهد از جمله كلان شهر­هاي ايران است كه مانند ساير كلان شهرها مبتلا به شرايط و مسائل خاص خود مي­باشد. اين شهر به دليل كثرت آلايند­ه ­ها و منابع آلوده ­كننده هوا در رديف هفتم شهر­هاي آلوده كشور قرار دارد. هدف اصلي اين مطالعه بررسي اثرات حذف يارانه سوخت­هاي فسيلي بر تقاضاي سوخت، رفاه و آلودگي هوا در مشهد مي­باشد. روش بررسي: با استفاده از جدول داده- ستانده استان خراسان رضوي، اهداف مطالعه در قالب مدل تعادل عمومي قابل محاسبه مورد بررسي قرار گرفته است و در چهار سناريوي حذف يكباره، در مدت 3 و 5 سال و در 11 نرخ مالياتي نتايج مورد ارزيابي قرارگرفت. يافته ها: نتايج به دست آمده حاكي از آن است­كه با حذف يارانه سوخت­هاي فسيلي، تقاضاي واسطه ­اي و مصرفي سوخت­هاي فسيلي كاهش مي ­يابد. حذف يكباره يارانه سوخت، تقاضاي داخلي گاز را 197/3 درصد و تقاضاي داخلي فرآورده­ هاي نفتي را 157/3 درصد كاهش مي­دهد. و ميزان آلودگي­هاي ناشي از CO2، SO2، NOX، CO، CH و SPMبه ترتيب حدود 169/9درصد، 151/8 درصد و 158/9 درصد، 169/7 درصد، 205/4 درصد و 154 درصد كاهش مي­يابد. نتيجه گيري در همه سناريو­ها با لحاظ اثر مثبت كاهش آلودگي، تغييرات رفاه مثبت بوده است. ولي بالاترين نرخ رشد رفاه با درنظرگرفتن اثرات زيست­ محيطي، نرخ حذف 15 درصد مي­باشد.

Nowadays, one of the most important subjects concerning environmental quality is urban renewal and air pollution. Therefore, governments should strive to take various policies and programs to overcome the environmental problems including air pollution or negative effects of human functions on environment. This study uses an input-output table of the Khorasan-Razavi province in 2001 and amount of pollutants and greenhouse gas emissions to survey the welfare and environmental effects on decline of subsidy on fossil fuels. For this purpose, using MCP and GAMS software, welfare changes with and without environmental impact, changes in demand for fossil fuels and changes in pollutants for 4 scenarios have been studied. Results showed that the elimination of subsidy on fossil fuels would reduce the demand for fossil fuels as an intermediate input and final good. If the environmental effects are considered, in the all scenarios, the welfare changes will be positive and the welfare will increase with the omitting rate increase. The highest growth rate of welfare is obtained to be15%.