بررسي منشا آلودگي منابع طبيعي به آرسنيك در توابع شهرستان هشترود، استان آذربايجان‌ شرقي

Investigation of Natural Sources Contamination with Arsenic in the Suburbs of Hashtrood City, East Azerbayjan Province

زمينه و هدف: آلودگي آرسنيك خاك‌ها و آب‌هاي سطحي و زيرزميني به دليل پتانسيل بالاي آن براي ورود به زنجيره غذايي، تهديد بزرگي براي سلامت بشر مي‌باشد. در منطقه هشترود واقع در استان آذربايجان شرقي، شواهد مربوط به آلودگي آرسنيك به صورت ناراحتي هاي پوستي گزارش شده است. هم چنين اين آلودگي ممكن است كاهش كمي و كيفي محصولات كشاورزي و يا ايجاد عوارض خاصي در دام­ها را در پي داشته باشد، كه به دليل عدم آگاهي، علت آن تشخيص داده نشده باشد ولي مربوط به آلودگي با آرسنيك باشد. اهداف پژوهش حاضر شامل شناسايي ميزان آلودگي منابع آب و خاك منطقه به وسيله آرسنيك و تعيين منشاء آلودگي مي باشد. روش بررسي: پس از انجام بررسي­ هاي صحرايي و نمونه ­برداري از منابع آب­هاي سطحي و زيرزميني، خاك، رسوبات رودخانه و سنگ براساس موقعيت منابع موجود در منطقه و تجزيه ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي و نيز آرسنيك در آن ها، تجزيه و تحليل هاي لازم صورت گرفت. يافته ها: براي عنصر آرسنيك تفاوت قابل ملاحظه‌اي بين مقدار ميانگين اين عنصر با هم در نمونه‌ها و هم چنين با ميانگين پوسته وجود دارد. حداكثر مقدار آرسنيك (9500 ميلي گرم در كيلوگرم خاك) در نمونه‌ خاكستر آتشفشاني مشاهده شده است. نتيجه گيري: در اين منطقه براساس شواهد و يافته هاي به دست آمده، آلودگي آرسنيك مرتبط با منابع ژئوژنيك (زمين‌زاد) و فعاليت‌هاي آتشفشاني در نظر گرفته شده است. براساس مطالعات انجام شده مي‌توان اين مكانيزم ها را عامل آلودگي به آرسنيك در منطقه دانست: آزاد شدن آرسنيك از واحدهاي سنگي منطقه، جذب آرسنيك توسط كاني‌هاي اكسيدي تحت شرايط هوازي و اسيدي تا نزديك به خنثي، واجذبي از سطوح اكسيدي در اثر افزايش pH به شرايط قليايي و افزايش غلظت آرسنيك در محلول و ايجاد آلودگي. ا

Background and Objective: Soil surface water and ground water contamination with arsenic (As), due to its high potential for food cycle entrance, has high risk for human safety. Evidences of as pollution in Hashtrood, in East Azerbayjan, in the form dermal disorders have been reported. Also, this pollution can lead to decrease of agricultural products in terms of both quality and quantity or some lesions in farm animals. Due to lack of knowledge the reason for this remains unknown, but it may be related to as pollution. This study was conducted to investigate the level of soil and water contamination with As in Hashtrood city. Method: Based on the obtained information, the surface and ground waters, soil, river sediments, and rock were sampled and analyzed for physico-chemical and as in the laboratory. Results: There are significant differences for mean as contents in the samples and crust. The maximum level of as was observed in fly ash samples. Consequently, as pollution was related to geogenic and volcanic eruptions in this region. According to the results, the mechanisms for As pollution in the region are known to be: As release from rock units, As sorption by oxide minerals in aerobic and acidic to neutral conditions, desorption from oxide surfaces with increase of pH, increase of As concentration in solution, and causing pollution.