بررسي تطبيقي رابطه‌ي رانتيريسم و الگوي حكمراني خوب : مطالعه‌ي شش كشور ايران، كويت، آذربايجان، اندونزي، مالزي و تركيه

A comparative study of the relationship between Rentierism and good governance pattern; Study of six countries: Iran, Kuwait, Azerbaijan, Indonesia, Malaysia and Turkey

حكومت‌هاي متكي بر درآمدهايِ رانتي، كه قسمت عمده‌اي از درآمدهايشان نه از محل ماليات‌ها بلكه از محل فروش منابع طبيعي استخراج شده تأمين مي‌شود، همواره با مشكلاتِ اقتصادي و سياسيِ فراواني روبه‌رو بوده‌اند. به نحوي كه نظرياتِ خاصي براي مطالعه‌ي اقتصاد سياسيِ آنها به وجود آمده است. اين نظريات كه به نظرياتِ رانتيريسم مشهورند بر پيامدها و آثارِ زيانبارِ رانتيريسم تأكيد دارند. اين اثار و پيامدها به حوزه‌هاي مختلفِ اقتصادي، سياسي و اجتماعي مربوط‌ اند و از نوساناتِ بازارِ جهاني كه اقتصاد ملي رانتيرها را متزلزل مي‌كند تا قدرت‌يابيِ غيرعاديِ دولت/حكومت را در بر مي‌گيرند و بسياري از پژوهش‌ها درياره‌ي پيامدهاي غيردموكراتيكِ رانتيريسم متفق‌القول هستند. در اين پژوهش ابعادِ رانتيريسم به عنوان نقطه‌ي مقابلِ ابعادِ حكمرانيِ خوب شناسايي شد و الگوي حكمرانيِ خوب به مثابه بديلِ دموكراتيكِ رانتيريسم مطرح گشت. سپس نحوه‌ي حكمراني در شش كشور كه به ميزان‌ متفاوتي بر رانت اتكا دارند بررسي شد. اين پژوهش با روش تاريخي- تطبيقي و بر اساس داده‌هاي بانك جهاني انجام گرفته است. نتايج نشان داد كه نظرياتِ رانتيريسم دارايِ محدوديت‌هايي جدي است، زيرا يك حكومت بيشتررانتير لزوماً غيردموكراتيك و با حكمرانيِ نامناسب عمل نمي‌كند؛ و برعكس يك حكومتِ كمتررانتير، حكمرانيِ مناسب‌تري ندارد. درنهايت، پيشنهادهايي را براي توسعه‌ي نظريات رانتيريسم ارائه شده است.

Rentier states, has been faced with serious political and economic problems. In these countries, A major part of their revenues not from taxes but from the sale of natural resources extracted is provided. And some certain theories for the study of political economy of that countries came into existence. These are called Rentierism theories. These theories focus on the outcomes and harmful effects of Rentierism. These Effects and Outcomes returns to different fields of economy, politics and society. These Effects and Outcomes included not only the global market volatility that undermines the national economy but also unusual empowering rentier state/government. In this study Rentierism dimensions has been identified as a counterpoint to good governance dimensions. And the pattern of good governance has been identified as a democratic alternative of Rentierism. The governance pattern was investigated in six countries that rely on rent to varying degrees. These research was conducted with comparative-historical method, based on World Bank data. The results showed that Rentierism theories has serious limitations, because a more-rentier government does not always act in such a way as undemocratic and with bad governance, and conversely a less-rentier government, does not always act in such a democratic and with good governance. Finally, offered some suggestions for the development of Rentierism theories.