بررسي برخي از ويژگي هاي مورفوفيزيولوژيك و عملكرد دانه گندم تحت تأثير كاربرد كلرمكوات كلرايد ، سولفات روي و نيتروكسين

Study of some morpho-physiological characteristics and grain yield of wheat affected by chlormequat chloride, zinc sulfate and nitroxin application

از آنجايي كه انتقال مجدد ذخاير ساقه در رخداد تنش خشكي آخر فصل اهميت زيادي در تعيين عملكرد دانه دارد، آزمايشي در شرايط زراعت ديم به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار و سه تيمار شامل كاربرد غلظت كلرمكوات كلرايد در2 سطح (صفر و 2/5 گرم در ليتر)، سولفات روي در 3 سطح (0، 25 و50 كيلوگرم درهكتار) و نيتروكسين در 2 سطح (تلقيح و عدم تلقيح با بذر) در سال زراعي 93- 1392 در دو مكان شامل مزرعه دانشكده كشاورزي دانشگاه ايلام و ايستگاه تحقيقات كشاورزي كاكي بوشهر انجام يافت. نتايج نشان داد با محلول پاشي2/5 گرم در ليتر كلرمكوات كلرايد ارتفاع بوته و ميزان ذخاير ساقه به طور معني داري كاهش يافت.كاربرد كلرمكوات كلرايد نسبت به شاهد موجب افزايش تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله و عملكرد دانه به ترتيب به ميزان 14/6%، 13/6% و 28/5% شد. تلقيح بذر با نيتروكسين موجب افزايش ارتفاع بوته، ميزان و كارآيي انتقال مجدد گرديد. بيشترين ميزان انتقال مجدد (64/8 گرم در مترمربع)، كارآيي انتقال مجدد (32/1%) و سهم انتقال مجدد (50/8%) مربوط به تيمار اثر متقابل بدون كاربرد كلرمكوات كلرايد، مصرف 50 كيلوگرم سولفات روي در هكتار و بكارگيري نيتروكسين بود. بالاترين عملكرد دانه (171گرم در مترمربع) از اثر متقابل تيمارهاي محلول پاشي كلرمكوات كلرايد در غلظت 2/5 گرم در ليتر و كاربرد 50 كيلوگرم درهكتار سولفات رويو تلقيح بذر با نيتروكسين بدست آمد. به طور كلي به نظر مي رسد تحت شرايط ديم كاربرد كلرمكوات كلرايد، سولفات روي و نيتروكسين در بهبود و افزايش عملكرد دانه گندم مؤثر باشد.

Remobilization of reserves from stem during maturity is important in formation of grain yield of wheat under drought stress in terminal season. A field research was carried out at two sites: Ilam and Bushehr provinces during 2013-14 growing season. Factorial experiment on the basis of completely randomized blocks design was conducted in three replications with three main factors including two concentration levels of chlormequat chloride (CCC) (0, 2.5 g per liter), zinc sulfate (Zn) at three rates of 0, 25 and 50 kg per hectare and nitroxin (Nit), as bio-fertilizer, (inoculated and non-inoculated seed) to investigate morpho-physiological traits of a bread wheat cultivar of Kohdasht. Results showed that CCC spraying significantly decreased plant height and amount of remobilized stem reserves. CCC application increased spike number per plant, grain number per spike and grain yield by 14.6%, 13.6% and 28.5%, respectively. Seed inoculation with nitroxin increased plant height, amount of remobilized dry matter (ARDM), and remobilization efficiency (RE).The highest amounts of ARDM (64.8 g.m-2),remobilization efficiency (RE) (32.1%) and contribution of stem reserves to grain yield production (REP) (50.8%) were obtained from Nit-inoculated seeds with 50 kg per hectare of zinc sulfate and no CCC application. CCC spraying at concentration level of 2.5 g per liter, application of 50 kg of Zn per hectare and inoculating seed with Nit treatment had the highest grain yield (171g m-2). In general, it seems that CCC, Zn and Nit were effectiveness in improvement and increasing grain yield of wheat under dry land farming.