تأثير محتشم كاشاني از شاعران پيشين در آفرينش تركيب بند عاشورايي

تركيب بند محتشم كاشاني به عنوان مشهورترين سوگ سرودة آييني شعر فارسي، پيوسته مورد توجّه شاعران فارسي زبان و دلباختگان حضرت سيّدالشهدا (ع) بوده است. اين سوگنامه اثري بيش از يك شعر بر فرهنگ و زبان ما نهاده است. محتشم به خوبي از ميراث گذشتگان خود جهت پرداخت اين منظومه زيبا و ايجاد مضامين و ساخت شكل و قالب بهره برده است و با هوشمندي و اخلاص شعري سروده كه در اوج مراثي مذهبي فارسي قرار گرفته است. در اين نوشتار نشان داده مي شود كه وي چگونه از شاعران پيشين همچون خاقاني شرواني، راوندي، حسن كاشي، خواجوي كرماني، آذري طوسي، ابن حسام خوسفي و ديگران بهره مند شده است. شعر محتشم نه بديع است و نه خلّاقانه بلكه او سعي كرده تركيبي از محاسن اشعار گذشتگان را در اين قالب بريزد و حقيقتاً در اين كار ظرافت به خرج داده است. البته از عنايت الهي و توجّه ذوات پاك معصومين در مقبوليّت اين اثر نمي توان به سادگي گذشت. اين شعر نشان مي دهد هيچ اثر فاخر هنري به خصوص در عرصة ادبيات بدون بهره بردن از آثار شاخص گذشتگان به وجود نمي آيد و هر نوع ادبي در حيات سبكي خود در نقطه اي به اوج مي رسد و الگوي ديگران قرار مي گيرد امّا هيچ گاه آوازة دوران اوج آن تكرار نمي شود.