تدوين مدل مفهومي توسعه آموزش محيط زيست با ارزيابي عوامل راهبردي

Developing the Conceptual Model for Environmental Education Expansion by Evaluation of Strategic Parameters

با ظهور پارادايم جديد توسعه از دهه 1970، تفاهم‌نامه‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي متعددي براي حفاظت از محيط‌ زيست در جامعه جهاني منعقد شده است كه در اين ميان بر ضرورت ايجاد و تداوم يك نهضت آموزشي با هدف تغيير رفتار و اصلاح بينش عمومي نسبت به محيط‌ زيست، به عنوان مقدمه عمل براي دستيابي به توسعه پايدار تاكيد شده است. با وجود تلاش‌هاي گسترده‌ به‌ عمل آمده در اين زمينه، دستاوردها محدود و ناكافي بوده است. بنابراين، ضروري است راهبردهاي آموزش محيط‌زيست نيز، تحول و دگرگوني اساسي يابند. هدف از اين تحقيق، تدوين مدل مفهومي توسعه آموزش محيط‌ زيست كشور از طريق ارزيابي عوامل راهبردي مي‌باشد. ابزار تحقيق پرسشنامه و روايي شاخص‌ها با استفاده از نظر استادان و متخصصان مربوطه اعتبارسنجي و پايايي شاخص‌ها با استفاده از فرمول آلفاي كرونباخ، 0/95 محاسبه شد. در اين تحقيق، با مرور ديدگاه‌هاي مختلف بين‌المللي، نتايج اجلاس‌ها، كنفرانس‌هاي جهاني، مطالعات كتابخانه‌اي، بررسي اسناد و مدارك و نيز مصاحبه متخصصان محيط‌ زيست، پرسشنامه‌اي در قالب جدول SWOT تهيه شد و جهت وزن‌دهي در اختيار 50 نفر از استادان و نخبگان محيط‌زيست قرار گرفت. نتايج يافته‌ها نشان مي‌دهد كه كل امتياز وزن‌دار جدول ماتريس عوامل داخلي 73/2 و در جدول ماتريس عوامل خارجي 2/61 است كه اعداد حاصله بيشتر از ميانگين (2/5) بوده، يعني قوت‌ها و فرصت‌ها در توسعه آموزش محيط‌ زيست بر ضعف‌ها و محدوديت‌ها غالب مي‌باشند و نوع راهبرد حاصل‌شده، راهبرد تهاجمي است. در پايان، جهت توسعه آموزش محيط‌زيست، مدل مفهومي با در نظر گرفتن كليه عوامل، تدوين و پيشنهاد شده است.

With the appearance of the new paradigm for development in the seventies, numerous regional and international agreements were signed in the world to protect the environment. In the meantime high emphasis has also been put on the need for creating and maintaining an educational system aimed at changing the public behavior and attitude towards the environment as the first step towards sustainable development. The objective of this research is to present a conceptual model for developing the national environmental education by evaluation of the strategic parameters. The research tool was a questionnaire and the validity of the indicators was realized by obtaining the opinions of the relevant professionals and experts, while their credibility was computed as equivalent to 0.95 using the Cronbach’s alpha formulae. In this research, following a review of the different international views, the results of global conferences, library study, review of documents as well as interviews with environmental experts, a questionnaire was also prepared in the frame of SWOT table and presented to 50 environmental pundits and experts to allocate weight. The findings show that the total weighted score was 2.73 in the matrix of internal parameters and 2.61 in the matrix of external parameters. These scores are above the average of 2.5, signifying that the strengths and opportunities in the development of environmental Education dominated the weaknesses and threats, and the type of resulting strategy was aggressive. In the end, a conceptual model based on all parameters was prepared and proposed for the development of environmental Education.