اثر بهبود زيرساخت‌هاي حمل و نقل بر وضعيت رقابتي توليد پسته در ايران

Impact of Improving Transportation Infrastructure on Pistachios Production Competitiveness in Iran

در ايران مشكلات متعدد در مراحل گوناگون بازاررساني پسته نظير شيوه و مدت زمان حمل و نقل پسته به بازار افزون­بر تاثير بر قيمت نهايي پسته، در كاهش كيفيت محصول نيز موثر بوده است. از آن‌جا كه بهبود زيرساخت­هاي حمل و نقل موجب كاهش هزينه و مدت زمان حمل مي‌گردد، در اين مطالعه بر مبناي داده‌هاي سال 1389 سعي شده با استفاده از مدل تعادل فضايي، كه هدف آن بيشينه سازي رفاه اجتماعي است، اثر كاهش هزينه ­هاي حمل به ­عنوان شاخصي از بهبود زيرساخت­ هاي حمل و نقل، بر وضعيت توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان پسته ايران بررسي شود. نتايج نشان دادند با بهبود زيرساخت­ هاي حمل و نقل، مقدار توليد و صادرات پسته كاهش و مصرف داخلي افزايش خواهد يافت. اين مسئله اثرهاي متفاوتي بر رفاه توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان در استان‌هاي گوناگون خواهد داشت، اما روي هم رفته، رفاه توليدكنندگان حدود 272 ميليون ريال كاهش و رفاه مصرف­كنندگان و رفاه كل به­ ترتيب حدود 2754 و 2482 ميليون ريال افزايش مي­يابد. همچنين، عملي شدن اين سناريو موجب بهبود وضعيت رقابتي مناطق عمده توليد پسته نظير خراسان‌رضوي و يزد نسبت به ساير مناطق خواهد شد.

Several problems in different stages of pistachios marketing such as the pistachios transportation mode and its time have been effective on pistachios final price and reducing the quality of the final product in Iran. Since the improvement of transportation infrastructure reduces the cost and time, in this study, based on 2010 dada, using spatial equilibrium model with goal of maximizing net social payoff, has been investigated the effect of reducing transportation cost as index of improvement transportation infrastructure on pistachios producers and consumers in Iran. The results showed that improving transportation infrastructure will be reduced the production and export of pistachios and will increase domestic consumption. Also, based on these results, reducing the transportation cost will causes different effects on the supplier and consumers welfare in different situations. But in general, producers, welfare reduced about 272 million Rials and consumer and total welfare increased by about 2754 and 2482 million Rials respectively. The implementation of this scenario would improve the competitive position pistachios producers in Khorasan-Razavi and Yazd compare to other regions.