مهمترين ويژگيهاي شيميايي و فيزيكي گرد و غبار اتمسفري شهر كرمان

Important chemical and physical properties of atmospheric dust in Kerman city

پديده گرد و غبار يكي از مخاطرات اقليمي و زيست محيطي مهم در مناطق خشك تا نيمه خشك جهان مي باشد. اين مطالعه جهت بررسي برخي از مهمترين ويژگيهاي گرد و غبار اتمسفري شهر كرمان به عنوان يكي از شهرهاي مهم مناطق خشك كشور با پتانسيل بالاي توليد گرد و غبار انجام شده است. از ارديبهشت تا آبان ماه 1391 ، در 35 نقطه شهر كرمان و با استفاده از تله هاي شيشه اي، از گرد و غبار به صورت ماهانه نمونه برداري انجام شد. همچنين، جهت مقايسه نتايج گرد و غبار اتمسفري با خاك منطقه، 60 نمونه مختلف خاك سطحي از مناطق برون شهري و 35 نمونه مختلف خاك درون هدايت الكتريكي در عصاره 1:2 آب به نمونه، ماده آلي، كربنات كلسيم ،pH شهري تهيه گرديد. سپس برخي ويژگيهاي شيميايي و فيزيكي از جمله معادل و نيز توزيع اندازه ذرات در نمونه هاي گرد و غبار و خاك تعيين شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه ميزان خصوصيات شيميايي بررسي شده در نمونه هاي گرد و غبار بسيار بيشتر از ميزان نمونه هاي خاك است و اين احتمال داده مي شود كه ذرات گرد و غبار در اتمسفر كرمان از خاكهاي شور و قليايي و آهكي اطراف كرمان منشأ مي گيرند. نتايج به دست آمده از توزيع اندازه ذرات گرد و غبار نيز حاكي از آن است كه ذرات گرد و غبار جمع آوري شده در اين مطالعه از منابع منطقه اي در فاصله متوسط تا زياد تشكيل شده است. با توجه به اينكه خصوصيات شيميايي مورد مطالعه در گرد و غبار طي ماه هاي مختلف تا حدي تغيير مي نمايند اين موضوع بيانگر تغيير منابع انساني و طبيعي توليد گرد و غبار در طي فصول مختلف است. با توجه به نتايج به دست آمده لازم است با مديريت مناسب توليد گرد و غبار و ورود آن به شهر كرمان كنترل گردد.

Dust deposition phenomenon is an important climatic and environmental issue in arid and semi-arid regions. The objective of this study was to examine important characteristics of atmospheric dust in Kerman as one of important cities in arid areas of our country with high potential of dust production. Dust samples were collected monthly using glass traps installed on the roof of 35 one-story buildings in Kerman for 7 months from April 20 to Nov. 20, 2012. To compare the results of atmospheric dust with those of soil, 60 surface soil samples (0-10 cm) from suburban areas and 35 soil samples from urban areas were also collected. Some physical and chemical characteristics such as pH, electrical conductivity, organic matter, calcium carbonate equivalent, and particle size distribution were determined in dust and soil samples. The results of chemical analyses indicated that the amount of these properties is much higher than soil samples. Atmosphere dust particles appear to mainly originate from alkaline and saline soils surrounding the city of Kerman. Dust particle size distribution analysis further confirmed that dust particles have been transferred to Kerman city from medium to long distance areas. Temporal variability in dust chemical properties indicates that the contribution of anthropogenic and natural sources to urban dust in Kerman has seasonal changes. Based on the results obtained, dust production outside and inside the city and its distribution in populated areas are required to be controlled with proper management practices.