تأثير خاكستر و زغال حاصل از آتش بر برخي خصوصيات خاك با تأكيد بر نگه داشت آب

The Effect of Ash and Coal Produced from Fire on Some of Soil Properties Especially Water Retention

وجود خاكستر و زغال باقيمانده از آتش سوزي، تأثير زيادي بر روي خاك دارد كه در كارهاي تحقيقاتي كمتر مورد توجه قرار گرفته است. بدين منظور مطالعه اي در منطقه جرات شهرستان سوادكوه كه سابقه آتش سوزي داشته، به منظور بررسي اثر خاكستر و زغال روي برخي خصوصيات فيزيكي، شيميايي و هيدرولوژيكي خاك، به صورت آزمايشگاهي صورت گرفته است. نمونه برداري از خاك و پوشش در دو تيپ گياهي Astragalus gossypians و Artemisia aucheri به روش سيستماتيك - تصادفي با استقرار 6 ترانسكت و 60 پلات 4 متر مربعي در راستاي آنها انجام شد. در آزمايشگاه تيمارهاي آزمايش شامل خاك شاهد، تركيب خاك و خاكستر به صورت دستي و همچنين با باران مصنوعي، تركيب خاك و زغال به صورت دستي و همچنين با باران مصنوعي آماده شده و ويژگي هاي بافت، رطوبت اشباع، pH ماده آلي ظرفيت زراعي، نقطه پژمردگي، رطوبت در دسترس و ظرفيت نگه داري اندازه گيري شدند. نتايج آناليز واريانس يك طرفه براي مقايسه ويژگي هاي خاك، خاكستر و زغال نشان داد كه خاكستر، درصد سيلت و pH بيشتر و مواد آلي و چگالي كمتري نسبت به خاك دارد. همچنين نتايج آناليز واريانس چند متغيره براي نمايش اثر تيمارها در دو تيپ نشان داد كه تركيب مستقيم زغال و خاكستر به خاك، موجب افزايش چشمگيري در ميزان ظرفيت زراعي و رطوبت در دسترس شد در صورتي كه، تركيب غير مستقيم اين دو در خاك، تأثير معني داري بر ميزان ظرفيت زراعي و رطوبت در دسترس نداشت. بر اساس نتايج اين تحقيق، حضور خاكستر و زغال ناشي از سوختن پوشش گياهي سطح زمين موجب تغييرات زيادي در خصوصيات خاك مخصوص نگهداشت آب در خاك مي شود.

Ash and coal produced from fire influence the soil and few studies about these effects are available. For this purpose, this study was performed to investigate the effect of ash and coal on hydrological, physical and chemical properties of soil in Charat rangeland that has a history of fire. Systematic-random sampling was implemented in two plant types Astragalus gossypinus and Artemisia aucheri using 6 transects and 60 4m2 quadrates and plant and soil samples were obtained. Experimental treatments including control soil, composition soil and ash were prepared manually and also with artificial rain, composition soil and coal manually and also with artificial rain in the laboratory and characteristics of the texture, saturation moisture, pH, organic matter, field capacity, wilting point, available water and retention capacity were measured. ANOVA results for mean comparison soil, ash and coal properties showed that ash had more percent of silt and pH than soil and organic matter and lower bulk density than soil. In addition, multivariate analysis to show the effect of two types of treatments showed that manual composition of ash and coal with soil had increased field capacity and available water while composition of soil and coal with artificial rain had no significant effect on them. According to the results of this study, the presence of ash and coal resulted from burning vegetation caused great changes in soil properties, especially water retention.