تكرار، ويژگي سبكي غزلهاي فخرالدين ابراهيم عراقي

اين جستار بر آن است تا به بررسي تكرار و انواع آن در غزلهاي فخرالدين ابراهيم عراقي بپردازد. فرضيه اين پژوهش اين است كه تكرار يكي از ويژگيهاي سبكي غزلهاي فخرالدين ابراهيم عراقي است. نگارندگان مقاله پيش رو به منظور اثبات فرضيه خود، با بهره‌گيري از شيوه استقرايي، انواع تكرار را در غزليات عراقي استخراج كرده، به بحث، بررسي و طبقه‌بندي داده‌هاي استقرا پرداخته‌اند. نتيجه پژوهش بيانگر اين است كه انواع تكرار در غزلهاي فخر‌الدين ابراهيم عراقي عبارت است از: تكرار آوايي يعني تكرار در سطح واج و هجا كه عامترين نوع تكرار به شمار مي رود و بخشي از آن در وزن عروضي نمود مي‌يابد. تكرار واژگاني يعني تكرار واژه، پيواژ، گروه يا جمله كه موجب تقويت موسيقي بيروني (رديف و قافيه) و موسيقي دروني (انواع صنايع بديعي) شعر مي‌شود. تكرار نحوي يعني تكرار ساخت دستوري كه چون در بيشتر مواقع با موازنه و ترصيع همراه است، موسيقي دروني شعر را غني‌تر مي‌كند و هر قرينه دستوري، مضمون يا تصويرِ قرينه (قراين) ديگر خويش را برجسته‌تر مي‌سازد. تكرار معنايي يعني تكرار كلماتي كه در محور جانشيني مي‌تواند به‌جاي يكديگر به‌كار رود. عراقي از اين شيوه براي برجسته‌تر كردن انديشه يا تصوير مركزي غزليات خويش بهره مي‌برد و گاه نيز به ياري اين ترفند، بار القايي و تصويري بعضي واژگان را دو چندان مي‌كند.