تاثيرات فرايند تدوين آينده پژوهانه اسناد سياست گذاري فناوري انقلاب اسلامي ايران بر كشورهاي جهان اسلام

Effect of Providing Futures Oriented Technology Policy Documents of the Islamic Revolution of Iran on the Muslim World

آينده‌ پژوهي در حوزه هاي اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، سياسي و علم و فن‌آوري تلاش دارد تا رويكرد انتخاب آگاهانه، برنامه‌ريزي فراگير و تعامل هوشيارانه با دنياي آشوبناك و پيچيده آينده‌ را متناسب با هنجارها، باورها و ارزش‌هاي هر جامعه، براي رهبران، مديران و سياستگذاران فراهم سازد. از گذشته تا امروز ناكارآمدي الگوهاي برساخته بشر خسارات جبران ناپذيري را بر پيكره جوامع وارد كرده است. اين چالش در حوزه تدوين اسناد سياستگذاري فناوري نيز به خوبي مشهود است. استعانت از باورهاي اعتقادي، آموزههاي اسلامي و رويكرد آينده پژوهانه همچون اركاني سه گانه ما را به سوي تأثيرات فرايند تدوين آينده پژوهانه اسناد سياستگذاري فناوري انقلاب اسلامي ايران بر كشورهاي جهان اسلام سوق خواهد داد. اين تحقيق با ماهيتي كيفي، از روش تحليل اسناد با رويكرد استنباطي و استنتاجي بهره گرفته است. پيشينه تحقيق؛ اسناد سياستگذاري فناوري كشور انتخاب شد و به دليل وجود تنوع، تعدد و از طرفي مطالعات نقادانه و تحليلي مناسب بر روي اسناد سياست­گذاري حوزه فناوري ارتباطات و اطلاعات حوزه مزبور به‌عنوان قلمرو تحقيق برگزيده شد. مطالعات تحليلي و نقادانه اي كه بر روي اسناد حوزه «فاوا» انجام شده است، تحت عنوان مطالعه موردي پژوهش انتخاب شد. بررسي استنباطي تحقيق بيشتر بر روي منابع ارزشمندي است كه سياست­گذاران را در امر سياستگذاري معطوف به داشته­ ها و آموزه هاي ديني كرده است، بنابراين منابع مورد ‌نياز جمع‌آوري، مطالعه و فيش‌برداري شد تا بتوان داده‌هاي لازم را استخراج، طبقه‌بندي و مورد بهره‌برداري قرار داد. از آنجايي كه سياستگذاري بازتاب ارزش هاي يك جامعه به‌شمار ميرود، بايد اسناد سياستگذاري در راستاي ارزش­ ها، هنجارها و معيارهاي اعتقادي هر جامعه تدوين شوند. سياستگذاري در حوزه فناوري به‌عنوان محرك جوامع پيشرفته و در حال پيشرفت يقيناً از اين ويژگي مستثني نبوده و بايد از الگوهاي ارزشي حاكم بر جوامع پيروي كند. بنابراين مسئله تحقيق، عدم وجود الگوي مناسب و مبتني بر رويكردهاي انقلابي، ديني و آينده ­پژوهانه در تدوين اسناد سياستگذاري فناوري است كه بتوان آن را براي سايركشورهاي جهان اسلام پيشنهاد داد. بديهي است در نهايت طراحي و ارائه اين الگو، نوآوري و هدف تحقيق خواهد بود كه به‌عنوان موضوعي بديع تاكنون به آن در اين ابعاد و با اين رويكرد پرداخته نشده است.

Futures Studies in the field of social, cultural, economic, political, science and technology attempts to expand rational decision making, comprehensive planning and conscious interaction with the chaotic and complex world of the future in accordance with the norms, beliefs and values ​​of each society. From past to present, human constructed patterns has made irreparable damages to societies. This challenge is clearly seeable in the field of technology policy documents. Getting help of religious beliefs, Islamic principles and futures studies approach are three pillars which toward us to influence to the Islamic world. This study as a qualitative research, has shaped on deductive and inductive analysis approach. Iran technology policy documents has been chosen as a statistical population and because of the diversity, plurality and on the other hand, proper evaluation of critical studies on the field of information and communication technology we focused on ICT policy documents. Since policy making is reflection of society’s value, policy documents should use of beliefs and values of the society. Technology policy making as a driver in developed countries is certainly no exception and should follow the values of the society. Therefore, research problem is defined lake of proper model based on values, religious, and forward thinking to expand it to other Islamic countries. Finally design of this model is goal of the research which has not been studied in this scale.