تلفيق داده هاي زمين شناسي ، كاني سازي ، ژئوشيمي و مغناطيس سنجي در كانسار آهن آپاتيت دار ده زمان، استان خراسان رضوي

Integration of geology, mineralization, geochemistry, and magnetic data in the Dehzaman apatite-bearing iron deposit in the Khorasan Razavi province

كانسار آهن ده زمان در جنوب‌غربي استان خراسان رضوي و در شمال‌شرقي زون زمين‌ساختي كاشمر- كرمان واقع شده است. زمين شناسي منطقه شامل واحدهاي رسوبي- آتشفشاني دگرگون‌شده و توده هاي نفوذي گرانيتي به سن پركامبرين بالايي- كامبرين زيرين است. كانه‌زايي آهن آپاتيت دار به شكل رگه هاي مگنتيت± اسپكيولاريت در بخش مركزي و مگنتيت - اسپكيولاريت در بخش شرقي در سنگ ميزبان متاريوليت تا متاريوداسيت تشكيل شده است. كاني هاي اوليه شامل مگنتيت، اسپكيولاريت، آپاتيت و جزيي كالكوپيريت و كاني‌هاي ثانويه مالاكيت و هماتيت است. كلريتي شدن، كربناتي شدن، سيليسي شدن و بيوتيتي شدن مهمترين آلتراسيون هاي همراه با رگه ها هستند. عيار آهن بين 56 تا 67 درصد و مقدار FeO بين 0/29 تا 20/13 درصد متغير است. مقدار FeO رابطه معكوس با اسپكيولاريت در كانسنگ دارد. همچنين مقادير قابل توجه عناصر نادر خاكي به‌ويژه عناصر LREE در كانسنگ ديده مي شود؛ به‌طوري‌كه مقدار كل عناصر نادر خاكي اغلب بيش از 100 گرم در تن بوده و به 4827 گرم در تن نيز مي رسد. سنگ ميزبان، كاني شناسي، ساخت و بافت، آلتراسيون و ژئوشيمي اين بخش از كانسار ده زمان شبيه به ذخاير آهن نوع كايروناست. اختلاف قابل توجه پذيرفتاري مغناطيسي رگه هاي آهن آپاتيت دار ( SI5-10×5000 تا SI3-10×2000) و سنگ ميزبان آتشفشاني (صفر تا SI 5-10× 70) باعث شده است تا روش مغناطيس سنجي و تلفيق آن با داده هاي زمين شناسي و كاني سازي بهترين روش براي اكتشاف آهن و عناصر نادر خاكي همراه با آن در منطقه باشد. تغييرات شدت كل ميدان مغناطيسي در بخش مركزي و شرقي به‌ترتيب 8981 گاما و 15592 گاماست. نقشه RTP قسمت شرقي نشان دهنده وجود ناهنجاري با روند تقريباً شمالي- جنوبي است كه گسترش عرضي آن در عمق به بيش از 20 متر مي رسد. نقشه هاي فراسو مي رساند كه عمق منبع ايجاد‌كننده ناهنجاري (كاني‌سازي مكنتيت) تا بيش از 50 متر ادامه دارد. در مركز اين زون به‌دليل افزايش ميزان اسپكيولاريت در رگه ها، ناهنجاري مغناطيسي پاسخ مناسبي ندارد. بر پايه ناهنجاري‌هاي مغناطيسي، زمين‌شناسي، كاني‌سازي و شيب رگه ها در سطح تعداد 4 نقطه حفاري براي بخش شرقي پيشنهاد شد. ناهنجاري مغناطيسي در پنجره مركزي داراي روند شرقي- غربي با عرض كم (حدود 25 متر) است و انطباق خوبي با رخنمون‌هاي سطحي دارد. عمق كاني زايي بخش شرقي اين زون تا بيش از 50 متر ادامه دارد. حركت گسل‌هاي راست‌گرد در قسمت مياني اين منطقه باعث نبود كانه زايي و نبود پيوستگي ناهنجاري مغناطيسي شده است. بر پايه ناهنجاري هاي مغناطيسي و شيب رگه ها در سطح، دو نقطه حفاري براي بخش مركزي پيشنهاد شد.