ذهن و زبان در نظريه ارتباطي ابويعقوب سجستاني

Mind and Language in Abu Yaqub Sejestani’s Communication Theory

شايد بتوان متكلّمين مسلمان را به واسطة توجّهشان به بحث زبان، از كهن ترين زبان‌شناسان در مشرق‌زمين به شمار آورد كه به سبب تمركز و تمحّض در ابعاد اعجاز زباني قرآن كريم و ژرف‌انديشي در باب موضوعات مربوط به كلام الهي ازجمله حُدوث و قِدَمِ آن به بحث هاي دقيق زبان‌شناسي از قبيلِ تعاريف، كاركردها، معاني و تأويل زبان پرداخته اند. ابويعقوب سجستاني از نويسندگان و متكلّمين مسلمان ايراني اوايل قرن چهارم هجري است. وي به‌صورت جدي در كتاب «كشف‌المحجوب» به نظام «ذهن و زبان» پرداخته، «نظريّة ارتباطي» خاصّي را بر مبناي «نظامِ نطق و زبان» متشكّل از وجوه و ساحات سه¬گانة «قصد»، «طبع» و «عرف» پايهگذاري كرده است. سجستاني معتقد است كه نقص، حذف و ناديده گرفتن هر يك از اين اجزاء كه در كنار هم، معنا و ارزش مييابند، ارجاع ندادن نطق به ناطق و در نتيجه گسستِ زنجيرة سخن و برقرار نشدن ارتباط را به دنبال دارد. از امتيازات نظريّة ارتباطي وي اين است كه به بحث هرمنوتيك و تأويلِ سخن، به‌ويژه تأويل متون مقدّس، نيز پرداخته است. مقالة حاضر بر آن است كه با معرّفي و بررسي «نظامِ ذهن و زبان و نظريّة ارتباطي سجستاني»، تصويري عيني و ملموس از آراء ارزشمندِ وي در اين زمينه ارائه كند

Muslim Mutakallimun can be considered pioneer linguists in the east due to their attention to language. Since they were focused on studying different aspects of the linguistic I’jaz of holy Qoran and because of their contemplation in the themes related to the word of God like Hoduth and Qidam, they have discussed studied delicate linguistic topics like descriptions, functions, semasiology and hermeneutics. Abu Yaqube Sejestani is an Iranian Muslim Mutakallim in 4th century (Hijri). He paid serious attention to mind and language as a system in "Kashf ol Mahjoob", and introduced a communication theory based on the “system of speech and language” including three dimensions named "Qasd", "Tab’?" and "Orf".Sejestani believes these elements are meaningful and significant when they are all together, therefore any deficit in these elements, omission or ignoring even one element will result in a disconnection between speech and the speaker, and therefore, breaking the speech chain and failure in communication. The advantage of his theory of communication is that he addressed hermeneutics, especially in holy texts. By introducing and analyzing “Sejestani’s system of mind and language, and communication theory” in this paper a clear description of his priceless ideas is presented.