نسبت مفهوم واجب‌الوجود فارابي با احد افلوطين

The Comparison between Farabiיs Concept of the Necessary Being with Plotinus’ One

در تفكر افلوطین بر اساس دلایلی چون اطلاق و عدم تناهی احد، عدم پذیرش حلول و اتحاد، مافوق وجود بودن تفسیر علیت به فیضان، خدا چیزی به‌كلی دیگر است، به‌گونه‌ای كه نه می‌توان نامی بر او نهاد و نه می‌توان او را با هیچ زبانی توصیف كرد. احد افلوطین فوق علم و عقل است كه برای همگان غیرقابل شناخت حصولی است و تنها راه رسیدن به او را در فراتر رفتن از شهودی كه حاكی از دوگانگی شاهد و مشهود است، معرفی می‌كند. فارابی مفهومی از واجب‌الوجود ارائه می‌دهد كه با وجود برخی اشتراك‌ها با احد افلوطین تحت تأثیر تعالیم اسلامی و نظریۀ تمایز متافیزیكی وجود و ماهیت با مفهوم احد نزد افلوطین تفاوت‌های بسیاری دارد. لذا واجب‌الوجود را موجودی می‌داند كه ذات و ماهیتش، اقتضای وجود دارد و فرض نبودش محال است. وجود او به‌واسطۀ غیر پدید نمی‌آید و او در وجود خود به موجود دیگری محتاج نیست، بلكه خودش علت وجود همۀ اشیاست، بنابراین وجود او بسیط و نامركب محسوب می‌شود و اساس عالم را بر خلقت ابداعی قرار داد.

In Plotinus’thought based on certain grounds like the infinity of Ahad, the denial of its immanence, the meta-existence nature of the interpretation of causality  in emanation, God is  the wholly other, neither nameable nor describable. Plotinus’s Ahad is not conceivable, neither by intellect nor by intuition. The only way to grasp him is to go beyond intuition, where the dichotomy between the observer and the observed becomes clear. Farabi, according to the Plotinian theory of grace, gives a description of the Necessary Being that despite some similarities that it has with the idea of the One in Plotinus, under the effect of the Islamic teachings and theories, namely the metaphysical distinction between being and essence, differs a lot from the Plotinian thought. Therefore he regards the Necessary Being as the being whose nature and essence are necessary, and that the assumption of their non-existence is impossible. He needs no other being to necessitate his being but is himself the cause of all beings. So, he is simple and non-composite. And because it is simple, it is not definable. Since God is simple in nature, his attributes are one with nature and the universeʹs creation was invented.