هنجارگريزي معنايي بر گستره كاركردهاي مجازي حواس (با نگاهي تطبيقي به شعر معاصر ايران و عراق)

Semantic deviation in the range of virtual functions sense (With comparative perspective on contemporary poetry of Iran and Iraq)

از شگردهايي كه شاعر به واسطه آن مخاطب را به دريافت نامتعارف از امور عادي مي‌رساند، آميزش حواس با يكديگر و نسبت عملكرد حسي به حس ديگر است. اين شيوه كه در زبان فارسي «حس‌آميزي» نام دارد و معادل اصطلاح «تراسلُ الحواس» در زبان عربي است- به ادبيات امروزي مختص نيست و رگه‌هايي از كاربرد آن در آثار ديني و ادبي گذشته قابل مشاهده است؛ بااين‌حال خيال‌انگيزي كاركردهاي مجازي حواس در شعر معاصر، خطرپذيري بي‌وقفـــه شاعران در كاربردهاي متنوّع است كه آنان را به گُريز از تصويرپردازي‌هاي تكراري و حركت بر مسيرهاي نامكشوف در اين زمينه سوق داده است. در اين پژوهش بر آن هستيم تا با نگاهي تطبيقي به شعر معاصر ايران و عراق به اين پرسش پاسخ دهيم كه مهم‌ترين كاركردهايي كه به شكل مشترك در سروده‌هاي شاعران اين دو سرزمين سبب شده رابطه معمول ميان نشانه و مصداق درهم بريزد و در عرصه معنايي حواس پنج‌گانه، چالش ايجاد شود، كدام‌ است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد شيوه‌هاي نوين تصويرپردازي‌هاي شاعرانه در سروده‌هاي شاعران اين دو سرزمين با «اعتماد بر انگاره‌هاي ذهني» و «آشنايي‌زدايي از كاركردهاي حقيقي حواس»، جلوه‌هايي مشابه از هنجارگريزي معنايي را ارايه كرده است.

Five senses play a significant role in the formation of the rhetorical images in the poetry and give it artistic dimensions contribute to the deepening of vision which the poet seeks to its transfer. The senses consensus allows the poet to the field to suggest investment in one or more points, and allows him to convey his feelings from its usual strange to deviation level. This means that, the five senses leave its usual functions to odd jobs intersect logically familiar with its functions to achieve what he wants from the poet purposes unable to deliver normal installation. From this standpoint, this article pays to the survey and annotation the term of "Synesthesia" as one of the instruments of "semantic deviation" in Contemporary Poetry of Iran and Iraq. The questions that arise here and try to answer them are summarized as follows: How used both Poets of Iran and Iraq the Correspondence technique in their poetry