مطالعه تطبيقي سازكارهاي حمايت از بزه‌ديدگان جرايم رايانه اي در حقوق كيفري ايران و اسناد بين‌المللي با تاكيد بر كنوانسيون بوداپست

Comparative Study of Strategies to Protect Victims of Computer Crimes in the Criminal Law of Iran and International Documents with Emphasis on the Budapest Convention

جرايمِ رايانه اي از جمله جرايم نوظهوري است كه مبارزه موثر با آن در پرتو راهبردهاي پيش‌گيري از وقوع آن، حمايت از بزه‌ديده آن و تعقيب كيفري مرتكب آن است. ضرورتِ حمايت از بزه‌ديدگان به ويژه در جرايم رايانه اي و نقش آن در تحقق عدالت اجتماعي بر كسي پوشيده نيست. سازوكارهاي حمايت از بزه‌ديدگانِ جرايمِ رايانه اي در سياستِ‌جناييِ ايران واسنادِ بين المللي از مباحث نوظهور در علوم جنايي است كه رويكردهايِ حمايت از بزه ديدگانِ جرايمِ رايانه اي را بيان مي كند. اين نوشتار كه با رويكرد توصيفي و تحليلي و با هدف بررسي سازوكارهاي حمايت از بزه‌ديدگان جرايم رايانه‌اي در حقوق كيفري ايران و اسناد بين‌المللي به ويژه كنوانسيون بوداپست نگاشته شده است، به دنبال پاسخ به اين سوال‌هاي اصلي است كه آيا در حقوق كيفري ايران حمايت‌هاي خاصي از بزه‌ديدگان جرايم رايانه‌اي صورت گرفته است؟ موضع اسنادِ بين‌المللي به ويژه كنوانسيون جرايم سايبر در اين زمينه چگونه است؟ سياستِ‌جنايي ايران در قبالِ جرايم رايانه اي چگونه است؟ با بررسي قوانينِ كيفري ايران و اسنادِ بين‌المللي به ويژه كنوانسيونِ بوداپست و با لحاظ گونه‌شناسيِ حمايت‌ها مشخص مي‌شود كه سياستِ‌جناييِ ايران در قبالِ حمايت از بزه‌ديدگانِ جرايم رايانه‌اي افتراقي نبوده و سياستِ پاسخ‌دهي غير‌حمايتي و غير‌اختصاصي اعمال شده است وحتي نسبت به به بزه ديدگانِ خاص كه در اسنادِ بين-المللي توجه مضاعفي شده است در سياست‌جنايي ايران چتر حمايتي از اين گروه هم برداشته شده است.

The necessity of protecting victims, especially in cyber crimes, and its role in realizing social justice is known to everyone. The strategies to protect victims of cyber crimes in the criminal policy of Iran and international documents is one of the new emerging issues in the criminal sciences expressing approaches to protect victims of cyber crimes. This paper that has been written with an analytical-descriptive approach and with the aim of investigating strategies to protect victims of cyber crimes in the criminal law of Iran and international documents, especially the Budapest convention, is aimed to answer these main questions that whether the special protections have been taken place from victims of cyber crimes? What is the position of international documents, especially the convention on the cyber crimes in this area? What are the criminal policies of Iran against cyber crimes? With the study of Iran’s penal code and international documents, especially the Budapest convention, and in terms of typology of protections it can be clear that the criminal policy of Iran towards the protection from victims of cyber crimes is not differential and non-supportive and non-exclusive amenability policies have been applied.