كليدواژه :
اصل برائت , جرايم شرعي , اصل قانوني بودن جرم و مجازات , حكومت و ورود , قاعدۀ قبح عقاب بلابيان , اصل 167 قانون اساسي
چكيده فارسي :
مطابق اصل 167 قانون اساسی، قاضی موظف است كه كوشش كند حكم هر دعوا را در قانون‌های مدون بیابد و اگر نیابد با استناد به منابع معتبر اسلامی و فتاوی معتبر، حكم قضیه را صادر كند. در این موضوع اختلافی نیست كه در دعاوی مدنی قاضی می‌تواند، بلكه باید به منابع معتبر اسلامی مراجعه كند. اما در امور كیفری برخی موافق و برخی مخالفند. موافقان به عموم اصل مذكور استناد می‌كنند و مخالفان برخی با استناد به اصل 36 ق.ا. و برخی به‌علت مشكلات عملی در رجوع به فقه، این اصل را در امور كیفری حاكم نمی‌دانند و در فرض نبودن مقررۀ قانونی، به لزوم صدور حكم برائت اصرار می‌ورزند. در این مقاله با تبیین دقیق محل نزاع، به داوری میان موافقان و مخالفان پرداخته شده و در این زمینه، قانون مجازات اسلامی 1392 بررسی و بر این مطلب تأكید شده است كه اصل رجوع به فقه در امور كیفری امكان دارد، هرچند در سعۀ آن تأملاتی است.
چكيده لاتين :
According to the Article 167 of the Constitution ‘the judge is bound to endeavor to judge each case on the basis of the codified law. In case of the absence of any such law, he has to deliver his judgment on the basis of authoritative Islamic sources and authentic fatwa.’ There is no dispute about that the judge can (and even has to) refer to authoritative Islamic sources. In penal cases, however, some people agree and some others disagree. Those who agree make reference to the above Article and those who disagree to the Article 36 of the Constitution. Because of certain problems in referring to fiqh (jurisprudence), some scholars think that this principle dose not rule penal cases; and, where there is no law, they insist to acquit [the charged].
In the present article, attempts are made to explain the subject of dispute; and, then, the author goes to judge between proponents and opponents. In this regard, the Islamic punishment Code 1392/2013 has been discussed and emphasis has been put on the point that in penal cases, fiqh can be referred to; though, in this regard, there are certain points which should be taken into account.
