تأثير پوترسين و تيديازورون بر اندام‌زايي درون شيشه‌اي گياه مريم‌گلي (Salvia officinalis L.)

Influence of putrescine and thidiazuron on in vitro organogenesis in Salvia officinalis L.

مریم‌گلی (Salvia officinalis L.) یكی از با ارزش‌ترین گیاهان تیره نعناع است و بومی ایران، مدیترانه، جنوب‌شرق آفریقا، آسیای مركزی و جنوب آمریكا گسترش است. با توجه به قوه نامیه پایین بذر و پرهزینه و وقت‏گیر بودن تكثیر رویشی آن از یكسو و از سوی دیگر حفظ ذخایر ژرم­پلاسم این گیاه دارویی در معرض انقراض، تكثیر انبوه آن توسط تكنیك­های كشت بافت امری ضروریست. در این مطالعه اندام­زایی غیرمستقیم مریم‌گلی مورد بررسی قرار گرفت. ریزنمونه­های برگ (5/0 در 5/0 سانتی­متر) و میان­گره (1 سانتی­متر)، از گیاهچه­های 45 روزه رشد كرده در شرایط درون شیشه­ای، در محیط كشت موراشیگ و اسكوگ (MS) حاوی 12 تركیب مختلف از 2,4-D یا NAA به­همراه BAP قرار گرفتند. بهترین كالوس­زایی از ریزنمونه­های میان­گره در محیط كشت MS حاوی 1 میلی­گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی­گرم در لیتر BAP به­دست آمد. بهترین شاخه­زایی (66/5 عدد) از كالوس­های به­دست آمده از ریزنمونه­های میان­گره در محیط كشت MS حاوی 50 میلی­گرم در لیتر پوترسین و 5/0 میلی­­گرم در لیتر تیدیازورون به­دست آمد. بهترین رشد طولی شاخه و ریشه­زایی در محیط كشت MS حاوی 1 میلی­گرم در لیتر IBA ایجاد شد و گیاهان حاصل در گلخانه سازگار شدند. این روش می­تواند به­منظور باززایی گیاهان پس از انتقال ژن و بدون تغییر شیمری، مورداستفاده قرار گیرد.

In this study, an indirect organogenesis regeneration protocol for Salvia officinalis L. is described. Leaf (0.5 × 0.5 cm) and internode (1 cm in length) explants sections, from 45 day old in vitro germinated plant, were cultured in Murashige and Skoog (MS) basal medium supplemented with 12 different combinations of 2,4-dichlorophenoxy acetic acid (2,4-D) or 1-naphthaleneacetic acid (NAA)  and 6-benzylaminopurine (BAP). The best calli induction response was observed when 1 mg/l NAA and 0.5 mg/l BAP combination was applied to the internode explants. Also, results showed an interesting possibility for the stimulation of shoot regeneration (5.66) through internode segments cultured on MS medium containing 50 mg/l putrescine and 0.5 mg/l TDZ. Shoot elongation and rooting were achieved on MS medium with 1mg/l IBA. Excellent acclimatization to greenhouse conditions was observed for all transferred plantlets. By this procedure no morphological differences were observed between the regenerated and mother plants. This protocol may be also utilized to carry out plant regeneration after genetic transformation, in order to develop transformed plants without the presence of chimeric zones.