بررسي كمي و كيفي دورگ‌هاي بين دو گونه صنوبر پده و كبوده در استان چهارمحال و بختياري

Investigation of quantitative and qualitative characteristics of interspecific hybrids between two poplar species (P.alba and P.euphratica) in Chaharmahal and Bakhtiari province

تولید هیبریدهای گیاهی به‎منظور افزایش عملكرد در واحد سطح و در نهایت استفادة حداكثر از ظرفیت منابع موجود همواره مورد توجه كشورهای مختلف جهان می‌باشد. از آنجایی كه تحمل گونه‌های مختلف در برابر شرایط اقلیمی یكسان نیست و میزان تحمل آنها در برابر شرایط اقلیمی به توانمندی ژنتیكی گیاهان و میزان تأثیر متقابل آنها با محیط بستگی دارد، در برخی از گونه‌های جنس صنوبر با انجام برنامه‌های اصلاحی می‌توان ظرفیت رویشی آن را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید. بدین‌منظور در این مطالعه كه در ایستگاه تحقیقات بلداجی از استان چهارمحال و بختیاری انجام شد، دورگ P. alba Î P. euphraticaو دورگ حاصل از تلاقی معكوس آن به‎همراه پایه‌هایی از گونه P. nigra و P. alba در قالب طرح آماری بلوك‌های كامل تصادفی به‎منظور بررسی سازگاری، كشت شدند. در این تحقیق 75 پایه از هر كلن در سه تكرار و با مجموع 300 اصله نهال در فواصل 2Î2 متر، كشت شدند. آماربرداری از صفات كمی و كیفی پایه‌ها انجام شد. نتایج نشان داد كه تیمار هیبرید P. alba Î P. euphratica از نظر رویش ارتفاعی، قطر برابرسینه و ارتفاع تنه وضعیت بهتری را نسبت به سایر تیمارها داشت. این هیبرید در برابر سرما بسیار مقاوم بود. در حالیكه دورگ P. euphratica × P. alba به سرما كاملا حساس و به‎شدت آسیب‌‌پذیر بود. در بین كلن‌های بومی گونه P. alba نیز شرایط رویشی نسبتا خوب و نزدیك به هیبرید p. alba Î p. euphratica داشت، درحالیكه گونه بومی P. nigra چه از نظر كمی و چه از نظر كیفی در وضعیت نامطلوبی قرار داشت.

Hybridization is one of the most important methods in tree improvement. This method can helps plant breeders  to increase yield of tree species. Adaptability investigation of interspecific hybrids for planting in different regions is necessary because of different climate conditions in the regions. Populus species were planted in Iran for wood production from many years ago. In this research clones of P.alba× P.euphratica and P.euphratica × P.alba  were selected and saplings were supplied from them. Saplings from P.alba× P.euphratica and P.euphratica×P.alba with P.alba and P.nigra as a native species were planted in Boldaji station in Chaharmahal and Bakhtiari province based on a Randomized Complete Block Design. Quantitative and qualitative characteristics such as total height, trunk height, diameter (DBH), disease and cold tolerance were recorded. Results showed that plant height, trunk height and DBH growth of P.alba×P. euphratica  were significantly more than other treatments  (p<0.01). Quantitative and qualitative characteristics of P.alba were similar to  P.alba×P.euphratica. P.euphratica × P.alba clone was intolerant against cold.