تاثير توسعه‌ي مالي بر اقتصاد سايه اي در ايران: رويكرد هم‌انباشتگي، با لحاظ شكست ساختاري

The Impact of Financial Development on Shadow Economy in Iran: Tests for Cointegration with Structural Break

در مطالعه‌‌ي حاضر به بررسي اثر توسعه‌ي مالي بر حجم اقتصاد سايه اي در ايران طي دوره ي زماني 1392-1353، پرداخته شده است. در اين راستا از آزمون زيوت- اندريوز، براي بررسي ايستايي متغيرها و از آزمون سيكنن- لوتكيپول، براي آزمون هم انباشتگي بين متغيرهاي مدل استفاده شده است، كه هر دو آزمون شكست ساختاري در متغيرها را در نظر مي‌گيرند. با توجه به‌وجود رابطه هم انباشتگي بين متغيرهاي مدل، روش حداقل مربعات پويا (DOLS) به‌منظور برآورد رابطه‌ي مذكور مورد استفاده قرار گرفته و نتايج نشان داده است كه شاخص توسعه‌ي مالي (شامل دو شاخص عمق مالي و شاخص كارايي مالي)، تاثير منفي بر حجم اقتصاد سايه اي در ايران دارد. هم‌چنين متغيرهاي لگاريتم توليد حقيقي سرانه و درجه‌ي باز بودن تجاري در هر سه مدل، تاثير منفي و معني داري بر حجم اقتصاد سايه اي داشته اند. تاثير متغير لگاريتم جمعيت و نرخ تورم بر حجم اقتصاد سايه اي نيز مثبت بوده است كه نشان مي دهد افزايش جمعيت و سطح عمومي قيمتها از كانال قاچاق كالا و ساير فعاليت هاي غيرقانوني بر حجم اقتصاد سايه اي مي‌افزايد، لذا مي توان اين طور استدلال كرد كه در اقتصاد ايران، توسعه‌ي بخش مالي از مهم‌ترين عوامل موثر بر كاهش حجم اقتصاد سايه اي و زيرزميني تلقي مي شود و برنامه ريزان و سياست‌گذاران اقتصادي بهتر است در تصميم گيري هاي خود اين موضوع را مورد توجه قرار دهند. طبقه بندي JEL: C32،E26 ، G32

This paper employs data for the period 1974 to 2013 to examine the impact of financial development on the size of shadow economy in Iran. Zivot-Andrews unit root test were used to test for variables stationary and we used Saikkonen and Lutkepohl test for co-integration between the variables that emphasized structural break in variables. According to the cointegration test results, this paper used the dynamic OLS method developed by Stock and Watson for estimation long- run relationship between model variables. The results show that the financial development has negative and significant effect on the shadow economy in Iran and reduce the size of shadow economy. Also GDP per capita and openness have negative effect on Shadow economy and the population and inflation have positive effects on the Shadow economy in Iran. JEL Classification: C32, E26, G32