نسبت شعر و منطق از ديدگاه ابن‌سينا

The Relationship between Poetry and Logic in Ibn Sina

فن شعر در پيكره فلسفه اسلامي نه تنها ماهيت منطقي داشته و دارد، بلكه بنياد فلسفه هنر فيلسوفان مسلمان نيز قلمداد ميشود. يكي از پرسشهاي مهم در اين دو قلمرو، چرايي بررسي فن شعر بعنوان يكي از ابواب منطق نُه‌بخشي و سپس كنار نهادن آن در منطقهاي دوبخشي و اكتفا به مطالعه حداقلي آن تحت عنوان مخيلات، توسط ابن‌سينا است. ابن‌سينا در آثار مختلف خود روند ثابتي را در اينباره طي نكرده و بمرور، برخي بخشها از جمله فن شعر را كنار مينهد. اين جستار بر آن است كه ابتدا بر اساس تعريف منطق و شعر، رابطه روش‌شناسانه اين دو را واكاوي كند و سپس رهيافتهاي ابن‌سينا براي الحاق فن شعر به منطق را بررسي و تبيين نمايد.

In the view of Muslim philosophers, the art of poetry not only enjoys a logical nature in Islamic philosophy but also constitutes the basis of the philosophy of art. One of the important questions in the realms of poetry and logic addresses the reason for exploring poetry as a part of the nine-part logic and then abandoning it in two-part logics and being content with a minimum study of this art by Ibn Sina under the title of imaginal matters (mukhayyalat). Ibn Sina does not follow a consistent process in this regard in his various works and gradually leaves aside certain parts, including the art of poetry. This paper aims to investigate the methodological relationship between logic and poetry based on their definitions and, then, examine and clarify Ibn Sina’s strategies for joining poetry to logic.