سنجش و تحليل وضعيت پايداري در مناطق روستايي با استفاده از تكنيك AHP ،TOPSISو تحليل خوشه اي (مطالعه موردي شهرستانهاي مريوان سروآباد)

The assessment and Evaluation of the stability in rural areas by Using AHP, TOPSIS and Cluster Analysis (Case Study: Marivan and Sarvabad county)

شناسایی ابعاد و شاخصهای موثر در ناپایداری سكونتگاههای روستایی، نقش به سزایی در تحقق اهداف توسعه پایدار روستایی دارد بدون تردید، سنجش و ارزیابی دقیق متغیرهای موثر در ناپایداری سكونتگاههای روستایی با استفاده از مطالعات میدانی و استفاده از مدلهای چند معیاره در برنامه ریزی جامع به برنامه ریزان ، سیاستگزاران و مسئولین امور اجرایی كشور كمك خواهد كرد بدین منظور این پژوهش با هدف شناسایی و سنجش عوامل موثر بر ناپایداری روستاها در منطقه كوهستانی و پایكوهی زاگرس (مطالعه موردی روستاهای شهرستانهای مریوان و سروآباد) انجام گرفته است. روش انجام تحقیق، توصیفی – تحلیلی بوده ، برای انجام پژوهش از مدلهایAHP، TOPSISو تحلیل خوشه ای استفاده شده ، داده ها با استفاده از مدل Expert choice وزن دهی شده و برای تعیین وضعیت پایداری محیطی – اكولوژیكی منطقه از مدلAHP و برای تعیین وضعیت پایداری انسانی از مدل تاپسیس و تحلیل خوشه ای استفاده شده، یافته های این تحقیق در بخش مدل AHP نشان داد كه شهرستان سروآباد از لحاظ پایداری محیطی در وضعیت نامناسب و بسیار نامناسب قرار دارد و دهستانهای شهرستان مریوان از نظر پایداری محیطی در وضعیت بهتری قرار دارند اما یافته های در مدل TOPSIS حاكی از آن است كه از لحاظ پایداری انسانی وضعیت روستاهای شهرستان سروآباد بهتر از وضعیت پایداری روستاهای مریوان می باشد بنابراین می توان نتیجه گرفت كه عامل اصلی در مهاجرتهای روستایی شهرستان سروآباد عامل محیطی و عامل اصلی مهاجرت در روستاهای مریوان عامل انسانی و بالاخص عامل فضایی – كالبدی می باشد.

Identification of dimensions and effective indicators in instability of the rural settlements has a significant role in achieving the goals of sustainable rural development. undoubtedly, the measurement and accurate assessment of the variables affecting the instability of rural habitations using multi-criteria models in comprehensive planning will contribute planners, policy-makers and administration officials of the country. To achieve this end the present study has been conducted to identify and to assess the factors affecting the instability of the mountain and foothill villages in the region of Zagros (case studies are cities of Marivan and Sarvabad villages). The research methodology is descriptive - analytical through using models of EXPERT CHOICE,AHP, TOPSIS and cluster analysis, the data was weighed by using Expert Choice and to determine the status of environmental-ecological sustainability of the area, AHP model was used and also to determine the condition of human stability, TOPSIS and cluster analysis were used. The findings in the AHP model showed that in terms of environmental sustainability in rurals of Sarvabad city are placed in inappropriate and highly inappropriate and the villages of Marivan city in terms of environmental sustainability are placed in a better position, but the findings in TOPSIS model show Sarvabad villages in terms of human sustainability are better than the villages of Marivan in terms of stability status. Therefore it can be concluded that the main cause of migration from Sarvabad villages is environmental factor and the main cause of migration from Marivan villages is human factor, especially spacial - physical factor.