تأثير اندازه بذر بر مؤلفه‌هاي جوانه‌زني ذرت (Zea mays) در آزمايشگاه

The Effect of Seed Size on Maize (Zea mays) Germination Characteristics in Vitro

جوانه‌زنی و استقرار مطلوب بذر در مزرعه متأثر از شاخص‌های مختلف قدرت بذر از جمله اندازه بذر است. به منظور بررسی نقش اندازه بذر بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی ذرت، آزمایشی در سال 1393 در آزمایشگاه ثبت و گواهی بذر و نهال واحد خوزستان، به صورت فاكتوریل در قالب طرح پایه كاملاً تصادفی با 4 تكرار اجرا شد. فاكتورهای آزمایش شامل؛ اندازه بذر در سه سطح (مخلوط، درشت و ریز) و هیبرید ذرت در سه سطح (KSC704، كارون و مبین) بودند. نتایج نشان داد هیبرید ذرت اثر معنی‌داری بر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه‏چه، طول ساقه‏چه و وزن خشك گیاهچه داشت. همچنین بیشترین درصد جوانه‌زنی (3/94 درصد)، سرعت جوانه‌زنی (4/8 بذر در روز)، شاخص بنیه بذر (6/37)، گیاهچه‏های عادی (7/91 درصد)، طول ساقه‌چه (21 سانتی‌متر) و وزن خشك گیاهچه (59/0 گرم) كه تحت تأثیر اندازه بذر قرار گرفتند، مربوط به رقم كارون بود. بطور كلی بین سه گروه بذر ذرت، از نظر مؤلفه‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌ها تفاوت مشاهده گردید. در بین هیبریدهای ذرت مورد بررسی، هیبرید ذرت كارون از نظر مؤلفه‌های جوانه‌زنی بهتر از بقیه بود. جنبه­های نوآوری: 1- استفاده از بذور درشت به جهت داشتن ذخیره دانه بیشتر سبب افزایش درصد سبزشدن گیاهچه‌ها و استقرار بوته‏های بیشتر در مزرعه خواهد شد. 2- استفاده از بذور درشت با بنیه بذری بیشتر با افزایش درصد سبز شدن رقابت بین گیاهچه‏ها و تبخیر از سطح مزرعه را كاهش می‌دهد.

To investigate the role of seed size on maize germination characteristics, an experiment was conducted in 2014 in the Laboratory of Registration and Certification of Seeds and Plants, Khuzestan Branch. Treatments included three levels of seed size (control (mixed), large and small) and hybrids at three levels (KSC704, Karun and Mobin). The results of these experiments showed that the hybrid had a significant impact on germination percentage, the rate of germination, vigor index, root and shoot length and dry weight of seedling. In addition, the highest germination (94.3%), the rate of germination (8.4 seeds per day), vigor index (37.6), shoot length (21 cm), root fresh weight (3.1 gr) and dry weight of seedlings (0.59 g) affected by seed size belonged to the Karun hybrid. Generally speaking, in terms of germination and seedling growth, there were differences among the three groups of maize seeds. Out of the hybrids scrutinized, Karun hybrid was a better one in terms of germination and growth of seedlings. Highlights:  Due to higher storage capacity, the use of large seeds brings about increases in the seedling germination rate and their establishment in the field The use of large seeds with more seed vigor decreases competition between seedlings and reduces vapor from the field.