ارزيابي توان دگرآسيبي عصاره‌ي آبي بومادران (Achillea wilhelmsii) بر جوانه‌زني و رشد خردلي كاذب (Hirshfeldia incana) و جوي هرز وحشي (Hordeum glaucum)

An Investigation into the Effect of Allelopathic Potential of Achillea wilhelmsii on Germination and Growth of Hirshfeldia incana and Hordeum glaucum

علف‌های هرز تهدید جدی برای كشاورزی محسوب می‌شود. استفاده از ویژگی دگرآسیبی گیاهان به‌ویژه گیاهان دارویی، نقش مهمی در مدیریت و كنترل علف‌های هرز ایفا می‌كند و می‌تواند فرصت مناسبی برای پیدایش علف‌كش‌های طبیعی و نسل جدیدی از بازدارنده‌های رشد باشد. این تحقیق به‌منظور بررسی توان دگرآسیبی عصاره آبی بومادران بر دو علف هرز خردلی كاذب و جوی هرز وحشی انجام گرفت. دو آزمایش به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی با 3 تكرار در دو بخش آزمایشگاهی و كشت گلدانی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره‌ی آبی اندام‌های (گل، برگ و ریشه) گیاه بومادران در 4 سطح 1، 2 و 5 درصد و شاهد (آب مقطر) بودند. نتایج نشان داد كه بیشترین درصد جوانه‌زنی جوی هرز و خردلی كاذب در تیمار شاهد به ترتیب 100 و 91 درصد بود و جوانه‌زنی آن‌ها تحت عصاره‌های برگ و گل بومادران با غلظت 5 درصد به صفر رسید. غلظت‌های بالاتر از 2 درصد عصاره‌ی بومادران سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه را در جوی هرز وحشی و خردلی كاذب به‌طور معنی‌داری نسبت به شاهد كاهش داد. بر اساس یافته‌های این تحقیق عصاره‌ی برگ و گل بومادران دارای اثر دگرآسیبی قوی بوده و جوانه‌زنی بذرهای جوی هرز وحشی و خردلی كاذب و هم‌چنین رشد آن‌ها را به میزان زیادی كاهش داد كه این امر می‌تواند در تولید علف‌كش‌هایی با منشأ طبیعی مورداستفاده قرار گیرد. جنبه‌های نوآوری: عصاره آبی بومادران جوانه‌زنی و رشد جوی هرز وحشی و خردلی كاذب را به میزان زیادی كاهش می‌دهد. از عصاره آبی بومادران جهت تولید علف‌كش‌هایی با منشأ طبیعی می‌توان استفاده كرد. 

Weeds pose a serious threat to farmers. Using allopathic properties of the plants, especially those of the medicinal plants, has an important role in controlling weeds. This study was conducted to examine the allelopathic potential of Achillea wilhelmsii in germination of Hirshfeldia incana and Hordeum glaucum. A factorial experiment was conducted, adopting a completely randomized design with three replicates in both libratory and pot cultivation. Organ extracts (flower, leaf and root) of Achillea wilhelmsii in four concentrations were used, namely: 1, 2 and 5%. In addition, distilled water was used as a control. The result showed that the greatest percentages of the germination of Hordeum glaucum and Hirshfeldia incana were in the distilled water, which were 100 and 91%, respectively and that their germination reached zero percent under extraction of leaf and flower with a concentration of 5%. The concentration higher than 2% of the extraction of Achillea wilhelmsii significantly decreased germination, length of radicle and aerial part, fresh and dry weight of shoot and root, leaf area index and amount of chlorophyll in Hordeum glaucum and Hirshfeldia incana, in contrast with distilled water. The results showed that leaf and flower extraction of Achillea wilhelmsii had allopathic effects. In addition, it had impacts on germination and growth of the seeds of Hordeum glaucum and Hirshfeldia incana, which could be used in the production of natural herbicides. Highlights:  Aqueous extrac of Achillea wilhelmsii significantly decreases germination and growth of Hordeum glaucum and Hirshfeldia incana. Aqueous extrac of Achillea wilhelmsii can be used to produce the natural herbicides.