مكان‌يابي بهينه روستاهاي كانوني با استفاده از مدل تصميم‌‌گيري TOPSIS (مطالعه موردي: بخش دشمن‌زياري- شهرستان ممسني)

Optimal Locating of Central Villages using Topsis Decision- Making Model (Case Study of Doshman Ziyari District- Mamasani Township)

انسان‌ها از ديرباز سعي كرده‌اند تا در پهنه محيط به‌گونه‌اي استقرار يابند كه حداكثر استفاده از توانمندي‌هاي طبيعي را داشته باشند. استقرار سكونتگاه‌هاي انساني، به‌ويژه روستاها در كنار رودخانه‌ها، راه‌هاي ارتباطي و در بستر دلتاها در طول تاريخ بيانگر اين مدعاست. بدين‌ترتيب انديشه انسان در جهت ساماندهي محيط زيست و استفاده بهينه از امكانات محيطي از گذشته تاكنون بين جوامع انساني مطرح بوده، اما به‌دنبال تحولات ايجاد شده در زمينه تكنولوژي، افزايش تبادلات و كوتاه شدن دسترسي‌ها و گسترش ارتباطات جمعي؛ برنامه‌ريزي مكاني به‌صورت علمي مطرح شده است كه مسايل مرتبط با برپايي مكان سكونتي بهينه و مكان‌يابي براي آن را نه فقط از منظر عامل‌هاي طبيعي، بلكه با توجه به روابط متقابل سيستم‌هاي اقتصادي، اجتماعي و فضايي در نظر مي‌گيرد. هدف مقاله حاضر، مكان‌يابي و انتخاب مناسب‌ترين روستاي مركزي در بخش دشمن‌زياري از توابع شهرستان ممسني در راستاي ساماندهي فضاي ناحيه با استفاده از مدل تصميم‌گيري انتخاب بهينه است. روش تحقيق توصيفي - تحليلي و گردآوري اطلاعات مبتني بر شيوه كتابخانه‌اي و ميداني بوده است. به‌منظور تحليل داده‌ها از مدل تصميم‌گيري تاپسيس و سيستم اطلاعات موقعيت‌ياب جغرافيايي استفاده شده است. بر اين اساس، هر كدام از روستاها از لحاظ مولفه‌هاي ذكر شده، بررسي و تحليل شدند و در طي شش گام، اولويت‌بندي پارك صورت گرفت. نتيجه‌هاي حاصل نشان مي‌دهد كه روستاي دشت آزادگان با رتبه 0.656 بهترين و در اولويت نخست قرار دارد، روستاي دولت‌آباد با رتبه 0.533 در اولويت دوم، روستاي كلاه‌سياه با رتبه 0.335 در اولويت سوم و روستاي دهگپ با رتبه 0.085 در اولويت چهارم كانون بهينه قرار گرفته‌اند.

Man from past had tried to established in nature so to have maximum use of the nature environment. The establishment of human settlements along the rivers, roads and delta show this claim. Human societies always thought to organize the environment and optimum use of resources, but following developments in the technology, increasing speed, decreasing distances and creation of mass communication, programming for scientific locating has been considered that includes both space, economic and social systems in optimal settlement locating. This paper aims in locating and selection of best central village of Doshman Ziyari District using Topsis model. It’s a descriptive and analytical research and gathering of date was based on library and field, interviews and feedback from people. Based on Topsis model and GIS, villages has analyzed and prioritized in six steps. Results show that the village of Dashte Azadgan with CL (rank) 0.656 is the best and first priority, the village of Dowlat abad with CL (rank) 0.533 is in the second priority, the village of Kollahsia with CL (rank) 0.335 is in the third priority and the village of Dehghap with CL (rank) 0.085 is in located in fourth priority.