مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي وضعيت رطوبتي و توليد گياهان زراعي در اقليمهاي مختلف ايران

چكيده فارسي :

خشكسالي در دوره هاي زماني مختلفي رخ مي دهد، كه طول دوره، شدت و گستردگي آن از سالي به سال ديگر متفاوت است. بنابراين مديريت صحيح در كنترل و كاهش خسارات ناشي از خشكسالي بسيار مهم است. هدف اين مقاله جمع-آوري و تجزيه و تحليل اطلاعات استاندارد شده درباره نقش سيستم هاي پيش آگاهي با استفاده از شاخص هاي خشكي فايو 56 و يونسكو در زراعت برخي گياهان مهم زراعي ايران شامل؛ غلات (گندم، جو، ذرت و برنج)، حبوبات (لوبيا، نخود، عدس و يونجه) و گياهان صنعتي (آفتابگردان، سويا، كلزا، چغندر قند، سيب زميني و پنبه) در مناطق اقليمي كشور است. در اين مطالعه از دوره آماري حداقل 30 ساله (از 1961 تا 2010) استفاده گرديد. ميانگين بارش سالانه (ميلي متر در سال) و تبخير و تعرق مرجع (ميلي متر در سال) در ايستگاه هاي با اقليم خيلي خشك به ترتيب 56/76 و 03/3001 ميلي متر در سال بود، اين مقادير براي ايستگاه هاي با اقليم خشك 41/195 و 44/2249، ايستگاه هاي نيمه خشك 9/343 و 62/1351، ايستگاه هاي نيمه مرطوب 8/583 و 4/1153 و براي ايستگاه هاي مرطوب 16/1272 و 91/949 ميلي متر در سال بود. بيشترين و كمترين بارندگي سالانه به ترتيب در ايستگاه هاي رشت (5/1337 ميلي متر در سال) و زابل (7/57 ميلي متر در سال) رخ مي دهد. بيشترين و كمترين تبخير و تعرق مرجع به ترتيب در ايستگاه هاي چابهار (15/3909 ميلي-متر در سال) و بندر انزلي (6/890 ميلي متر در سال) رخ مي دهد. بنابراين حدود 63/13 درصد از ايستگاه هاي مورد مطالعه شرايط مناسبي جهت توليد محصولات زراعي دارند و 37/86 درصد در وضعيت بحراني و ناپايدار قرار دارند.