مباني فلسفي ـ حِكمي صنعت (با تاكيد بر آراي فلاسفه اسلامي)

Philosophical Foundations of Industry (With Emphasis on Islamic philosophers’ Views)

اصطلاح «صنعت» يكي از شايع‌ترين مفاهيم حوزه تمدن اسلامي است كه كاربردهاي متفاوتي داشته است. اطلاق اين اصطلاح بر صنايع بشري، بخشي از معناي عام آن بوده است. حكما و دانشمندان اسلامي، مباحثي اساسي را درباره صنعت طرح كرده‌اند كه امروز مي‌توان با الگوگيري از آن‌ها، عرصه‌هاي جديدي را در اين موضوع باز كرد. مسيله اين پژوهش، نگاهي فلسفي به صنعت و تبيين مباني حكمي آن بر اساس آراي حكماي اسلامي است. مسيله نگاه فلسفي به صنعت با وجود اهميت و ضرورت در دوران معاصر، هنوز از ديدگاه فلسفه و فيلسوفان اسلامي مورد پژوهش جدي قرار نگرفته است. در اين مقاله ضمن برشمردن جهان‌بيني حاكم بر صنعت در نگاه حكماي اسلامي، به تحليل و تبيين اين مباني مي‌پردازيم. آگاهي از اين مباني براي فهم نگرش حكماي اسلامي به صنعت اهميت دارد تا از اين رهگذر، چگونگي سريان جهان‌بيني حكماي اسلامي بر صنايع سنتي مشخص شود و اين مهم ما را در تدوين مباني فلسفي صنعت مبتني بر نگرش حكمت اسلامي توانا مي‌كند. تقليدي بودن صنعت از طبيعت، تقدم طبيعت بر صنعت، نگرش تشكيكي به صنايع، حكيمانه بودن تنوع صنايع، تبيين متافيزيكي از ضرورت وجود صنايع، نگرش معنوي به صنايع، روش كيفي، و تنوع روشي، اهم مباني فلسفي حاكم بر صنعت قديم است.

The term “industry” is one of the most commonly used concepts in the field of Islamic civilization which has had different applications. Usage of this term in human industry has been part of its general meaning. Muslim scholars and philosophers have raised major issues in the industry that today using that model we can open new areas in this subject. The issue of this research is a philosophical look at the industry and the explanation of its philosophical foundations based on the opinions of Islamic philosophers. The issue of philosophical look at the industry despite its importance and necessity in contemporary times has not yet been studied seriously in terms of philosophy and Islamic philosophers. Analyzing the worldview dominating on industry in the eyes of Islamic intellectuals, we will analyze and explain these foundations in this article. Awareness of these basics is important for understanding the attitudes of Islamic intellectuals to industry in order to be clear the process of the world view of Islamic philosophers in traditional industries and this enable us in defining the philosophical foundations of the industry based on the attitude of Islamic philosophy. The imitation of the industry from nature, the primacy of nature on the industry, univocal attitude towards industries, diversification of industries based on wisdom, the metaphysical explanation of the necessity of industries, the spiritual attitude towards industries, the quality method, the variety of the method, are the most important philosophical principles governing the old industry. Keywords: Industry, Nature, Philosophical foundations, Islamic philosophers.