شناسايي تركيب‌هاي شيميايي، بررسي اثرات آنتي‌اكسيداني، آنتي‌باكتريايي و سمّيت سلولي اسانس برگ پسته (Pistacia vera L. var. Sarakhs)

Chemical composition, antioxidant, antimicrobial and cytotoxicity of essential oil from Pistacia vera L. var. Sarakhs leaf

این مطالعه با هدف شناسایی تركیب‌های شیمیایی، بررسی اثرات آنتی‌اكسیدانی، ضدمیكروبی و سمّیت سلولی اسانس حاصل از برگ پسته (Pistacia vera L. var. Sarakhs) در قالب طرح كاملاً تصادفی انجام شد. تركیب‌های موجود در اسانس با استفاده از گاز كروماتوگرافی جرمی (GC-MS) تعیین شدند و شامل 28 تركیب بودند كه 98.28% از كل تركیب اسانس را شامل شد. بخش اعظم این تركیب‌ها روغن‌های اسانسی‌ هیدروكربنه (48.8%)، سزكوئی‌ترپن‌های هیدروكربن (68/35%) و روغن‌های اسانسی‌ اكسیژنه (5/11‌%) بودند. در بررسی اثرات ضدمیكروبی اسانس بر روی 4 سویه باكتری و یك قارچ مشخص شد كه باكتری‌های گرم مثبت نسبت به گرم منفی‌ها حساس‌تر بودند، به‌طوری‌كه MIC و MBC در مقادیر برابر برای Staphylococcus aureus 16 میكروگرم بر میلی‌لیتر و برای باكتری Bacillus cereus و قارچ Candida albicans 90 میكروگرم بر میلی‌لیتر بدست آمد. شاخص MIC و MBC برای باكتری‌های گرم منفی Escherichia coli و Pseudomonas aeruginosa 135 میكروگرم بر میلی‌لیتر تعیین گردید. در بررسی اثرات آنتی‌اكسیدانی اسانس به روش سنجش میزان بازداری رادیكال‌های آزاد ((DPPH، شاخص IC50 اسانس 0.005±19.03 میكروگرم بر میلی‌لیتر محاسبه شد. میزان اثرات آنتی‌اكسیدانی در روش FRAP 9.9 میلی‌مول بر گرم و درصد بازداری بتاكاروتن 50.14 تعیین گردید. در بررسی اثرات سمّیت سلولی اسانس به روش آلامار بلو، شاخص IC50 به روی رده سلولی MCF-7، پایین‌تر از 50 میكروگرم بر میلی‌لیتر (32.20 میكروگرم بر میلی‌لیتر) و برای رده‌های سلولی PC3 و DU-145 به‌ترتیب 52.38 و 98.78 میكروگرم بر میلی‌لیتر محاسبه شد.

Chemical composition, antioxidant, antimicrobial and cytotoxicity of the essential oil obtained from the leaf of Pistacia vera L. var. Sarakhs was investigated in the present study. Chemical composition of the essential oil was analyzed using Gas chromatography- Mass Spectrometry (GC-MS) method. Twenty eight compounds, representing 98.28% of the total oil, were characterized. The oil was predominated by monoterpene hydrocarbons (48.8%), sesquiterpene hydrocarbons (35.68%) and oxygenated monoterpenes (11.5%). The antimicrobial activity of the essential oil was investigated against four bacterial strains and one fungus. The essential oil showed a good activity against Gram-positive bacteria particularly Staphylococcus aureus (minimum inhibitory concentration [MIC] and minimum bactericidal concentration [MBC] = 16 µg/ml) and Bacillus cereus (minimum inhibitory concentration [MIC] and minimum bactericidal concentration [MBC] = 90 µg/ml). However, Gram-negative bacteria (Escherichia coli and Pseudomonas aeruginosa) were resistant to the essential oil (minimum inhibitory concentration [MIC] and minimum bactericidal concentration [MBC] = 135 µg/ml). The antioxidant potential of essential oil was examined using DPPH, FRAP and β-carotene/linoleic acid (BCB) assay. The oil was considerably active in the DPPH assay (IC50 = 19.03 ± 0.005 µg/ml). Moreover, in vitro cytotoxic activity was assessed against three cancer cell lines (MCF-7, PC3 and DU-145) using Alamar blue assay, with IC50 value less than 32.20 µg/ml for MCF-7 cells.