بررسي عوامل موثر بر تمايل به پرداخت زعفران كاران براي بهره برداري از آب هاي زيرزميني (مطالعه موردي دشت زاوه- تربت حيدريه)

بخش عمده منابع آب استحصالي دشت زاوه- تربت‌حيدريه در استان خراسان رضوي، از طريق چاه بوده و آب‌هاي استحصالي عمدتا در بخش كشاورزي مورد مصرف قرار مي گيرد. افت شديد در سطح آب زيرزميني اين دشت در چند سال اخير، توجه به رويكرد مديريت تقاضا در بهره برداري از اين منابع آبي را ضروري ساخته است. در اين راستا، اين مطالعه به بررسي عوامل موثر بر تمايل به پرداخت زعفران كاران براي استفاده از آب هاي زيرزميني با استفاده از روش ارزش گذاري مشروط و الگوي دومرحله اي هكمن مي پردازد. اطلاعات مورد نياز با روش نمونه گيري خوشه اي دومرحله اي و تكميل پرسشنامه از 122 زعفران كار در سال 1394 جمع آوري شده است. نتايج نشان مي دهد ميانگين تمايل به پرداخت زعفران كاران براي آب هاي زيرزميني برابر با 226230 ريال به ازاي هر ساعت آب (براي يك چاه با متوسط دبي 25 ليتر بر ثانيه) است. در مرحله اول الگوي هكمن مشخص شد، متغيرهاي تحصيلات، سطح زيركشت زعفران و نسبت درآمد زعفران به درآمد ساليانه كشاورز تاثير مثبت و معناداري بر تمايل به پرداخت زعفران كاران دارند و در مرحله دوم الگوي هكمن، متغير سن تاثير منفي و معنادار و متغيرهاي تحصيلات كشاورز و ميزان عملكرد زعفران تاثير مثبت و معنا داري بر اين امر دارند.

The bulk of water extraction from Zaveh-Torbat-e Heydarieh plain in Khorasan Razavi province be harvested by wells and extracted water are used mainly in agriculture. In the past few years, reduced rainfall and increased exploitation of groundwater resources has caused sharp drop in groundwater level. This attention to demand management approach in the exploitation of the water resources is necessary. In this regard, this study examines the factors affecting saffron farmersʹ willingness to pay for the use of groundwater using contingent valuation and Heckman’s two stage model. Data are collected using two-step random clusters method and completing questionnaires by 122 saffron farmers in 2015. The results showed that the average amount of their payments for underground water is estimated to be around 220 thousand of Rials per hour. The first stage of Hackman model showed that the level of education, saffron acreage, and the ratio of saffron earnings to average annual income had a significant positive influence on the probability of willingness to pay for underground water and in the second stage of Heckman model education and saffron yield had a significant positive effect and farmerʹs age had a significant negative effect on willingness to pay.