تعيين كننده هاي كلان اقتصادي- اجتماعي نرخ باروري كل (TFR) در ايران؛ با استفاده از الگوي خودهمبسته باوقفه توزيعي (ARDL)

Socioeconomic Determinants of Total Fertility Rate at an Aggregate Level in Iran: An Application of ARDL

با توجه به اهمیت مطالعات ابعاد مختلف كلان باروری، این مقاله به دنبال بررسی تعیین كننده­ های كلان اقتصادی- اجتماعی نرخ باروری كل و همچنین شناسایی شدت اثر این مؤلفه ها بر تغییرات باروری كل در ایران است. بدین منظور، ضمن شناسایی چهار معیار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی(بیولوژیكی) مؤثر بر باروری كل، اثر هر یك بر متغیر وابسته با استفاده از تكنیك اقتصاد سنجی به روش ARDL و الگوی ECM، مورد آزمون قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد شاخص امید به زندگی زنان، در عمده مدل­ های این مطالعه نه تنها رابطه مثبت و معنی داری داشته، بلكه ضرایب آن بیش از دیگر متغیرها ظاهر شده است. ضمن اینكه بجز تولید سرانه، روابط سایر متغیرهای اثرگذار بر باروری كل (در مدل های پویا و بلندمدت) مطابق انتظار و معنی دار بوده است. همچنین سرعت تعدیل الگوی باروری كل بسیار كند بوده و نوسانات كوتاه مدت به تدریج و با تاخیر زیاد به تعادل بلندمدت می رسد. از لحاظ اثر گذاری و تعیین كنندگی نیز، می توان گفت كه به ترتیب، بعد بهداشتی (بیولوژیكی) بر بعدهای فرهنگی و اجتماعی مقدم می باشد. بعد اقتصادی نیز در مرتبه آخر جای گرفته است. بنابراین، توجه و تأكید بر مقوله بهداشت باروری در سیاستگذاری­ ها در كنار سایر مقوله ها به خصوص تشویق ازدواج افراد در سن ازدواج با حمایت های اجتماعی خاص، می­ تواند در پویایی جمعیّت و بهبود باروری كل به بیش از سطح جانشینی كمك نماید.

Regarding importance of studies on different dimensions of total fertility rate (TFR), this study investigates the socioeconomic determinants of TFR at an aggregate level and identifies their impacts on TFR variations in Iran. By introducing four economic, social, cultural and health components, this paper tests the effects on dependent variable (TFR) using an auto-regressive distributed lags (ARDL) model and error correction mechanism (ECM). Results show that female life expectancy index not only had positive and significant relationship with TFR in several specifications, but also its coefficient was higher than the other coefficients. In addition, the relationships between TFR and other variables, except for GDP per capita, were expectedly significant in dynamic models. The speed of adjustment was very slow, and short-run fluctuations approached long-run equilibrium gradually with long lags. Regarding the effectiveness of different components, it can be said that health component is prior to cultural and social factors, and the economic dimension gets the final rank. Thus, an emphasis on fertility health, especially encourage to marry in marriage ages through social protection schemes could help population dynamism and to enhance the TFR more than substitution rate.