بررسي اثر سطوح مختلف كود‌هاي اوره و سوپرفسفات بر تجمع عناصر معدني در گياه دارويي روناس (Rubia tinctorum L.)

Effects of different levels of and superphosphate fertilizers on mineral elements accumulation in Rubia tinctorum L.

به‌منظور بررسی عناصر معدنی روناس (Rubia tinctorum L.) در شرایط شور، چهار سطح كود نیتروژنه (0، 60، 120 و 180 كیلوگرم در هكتار) به شكل اوره و چهار سطح كود فسفره (0، 60، 120 و 180 كیلوگرم در هكتار) به شكل سوپرفسفات تریپل بكار برده شد. عناصر مورد بررسی شامل نیتروژن، فسفر، سدیم، كلسیم، آهن و روی بود. آزمایش به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح بلوك كامل تصادفی با 3 تكرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان رودشت استان اصفهان انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد كه اثر كود نیتروژنه و فسفره بر جذب عناصر معدنی در شرایط شور از نظر آماری معنی‌دار بود، به‌طوری كه كاربرد كود نیتروژن و فسفر باعث افزایش میزان نیتروژن، فسفر، كلسیم، آهن و روی و كاهش عنصر سدیم و همچنین بهبود عملكرد گیاه روناس شد. استفاده همزمان این دو كود، بر روی یكدیگر اثر مكمل داشته و باعث افزایش میزان عملكرد و جذب عناصر غذایی نسبت به استفاده هر یك از این كودها به تنهایی شد. در استفاده همزمان كود نیتروژن و فسفر بیشترین افزایش میزان عملكرد اندام هوایی 0.43 كیلوگرم در مترمربع (سه برابر تیمار كنترل) و بالاترین عملكرد ریشه 0.78 كیلوگرم در مترمربع (حدود دو برابر تیمار كنترل) بود. البته كاربرد سطوح معین از كودها اثر قابل توجهی در افزایش عناصر معدنی و عملكرد گیاه روناس در شرایط شور داشت. سطح بهینه كودها به‌طور كلی هم برای كود نیتروژنه و هم كود فسفر 180 كیلوگرم در هكتار بود و چنانچه این غلظت از كودها نیز با هم انتخاب شود در این مقادیر می‌تواند نتیجه مطلوب‌تری حاصل كند.

In order to study the mineral elements of Rubia tinctorum L. under salinity conditions, four levels of nitrogen fertilizer (0, 60, 120, 180) kg ha-1 in the form of urea, and four levels of phosphorous fertilizer (0, 60, 120, 180) kg ha-1 in the form of triple super phosphate were used. The study elements were nitrogen, phosphorus, sodium, calcium, iron, and zinc. The experiment was conducted in a research farm in Isfahan and was arranged as factorial based on a randomized complete block design with three replications. The results demonstrated that the effects of nitrogen and phosphorous fertilizers on element concentration were significant. Nitrogen and phosphorus fertilization could increase the content of N, P, Ca, Fe and Zn and decrease of Na and improved Rubia yield. The interaction between nitrogen and phosphorous fertilizers had more positive impacts on yield and nutrient accumulation as compared with simple effects. In the use of nitrogen and phosphorous fertilizers together, the maximum increase in yield of aerial parts was 0.43 kg m-2 (threefold more than that of the control) and the highest root yield was 0.78 kg m-2 (about twofold more than that of the control). The application of certain levels of fertilizers had notable effects on increasing nutrient concentration and yield under saline conditions. The optimum level of both urea and phosphate fertilizers was generally 180 kg ha-1 and if these levels of fertilizers are used together, it would give more desirable outcome.