ارزيابي كيفيت زندگي شهري بافت حاشيه‌نشين مورد شناسي: محله حصار همدان*

Evaluation of Urban Quality of Life in Marginal Areas (Case Study: Hesar Valley of Hamedan)

حاشيه‌نشيني همواره به‌صورت معضلي مطرح شده است كه بايد از آن رها شد و براي رهايي از اين مشكل راهكارهاي فراواني تدارك ديده شده است. در اين جهت، بررسي ذهنيت و نگاه ساكنان اين مناطق به كيفيت زندگي خودشان، راهي موثر براي شناخت مسايل و برنامه‌ريزي براي حل مشكلات اين مناطق است. همدان هم مانند بسياري از شهر‌ها، در حال طي مسير شهرنشيني است. يكي از محله‌هاي شهر همدان با اسكان غيررسمي، محله يا منطقه حصار است. در اين تحقيق به بررسي كيفيت زندگي ساكنان اين محله با رويكرد ذهني پرداخته‌ايم. نوع تحقيق كاربردي-‌ توسعه‌اي و روش بررسي آن توصيفي– تحليلي است و شيوه گردآوري، اطلاعات و داده‌هاي كتابخانه‌اي و ميداني است؛ همچنين، با استفاده از روش پيمايشي، از طريق پرسش‌نامه (‌بر‌اساس طيف ليكرت‌) اقدام به گردآوري اطلاعات در مورد كيفيت زندگي از ديدگاه مردم شده است. نتايج حاكي از آن است كه كيفيت زندگي در حصار از سطح متوسط نسبتاً پايين‌تر است و اينكه بين تمامي مولفه‌هاي تاثير‌گذار بر كيفيت زندگي در سكونتگاه، مولفه اقتصادي، تاثيرگذارترين مولفه است كه در مراحل مختلف برنامه‌ريزيِ ارتقا كيفيت زندگي در سكونتگاه حصار، بايد مورد توجه قرار گيرد.

Marginalization has always been considered as a misery which must be omitted, therefore to get rid of this, many solutions have been provided. In this respect, subjective assessment of residents of slum areas in terms of their quality of life, is a useful and effective solution for both recognition of the problems and planning to solve them in these areas. Hamedan town as the same as the other cities is following the urbanization. One of the informal settlement areas of Hamedan city is Hesar district. In this research, we have subjectively assessed the rate of quality of life of the residents of this area. Type of the study is applicable and developmental and in context of the assessing method, it is descriptive-analytic. The collection of the data has been accomplished according to both documental and field study methods. In addition, the data of the QOL based on the resident’s opinions has been collected by using survey method through establishing the questionnaire tool (based on Likert spectrum). The obtained results indicated that QOL in Hesar area is lower than average. Additionally, the economic variable is the most effective factor among the other variables of the QOL which should be considered in various steps of QOL planning in Hesar settlement.