جنبش جنگل در پرتو كشمكش قدرت هاي بزرگ

جنبش جنگل در دهه‌هاي نخست سده بيستم و هم زمان با شروع جنگ جهاني اول در گيلان به وقوع پيوست. با توجه به شرايط بحراني جهان، روسيه، انگلستان،آلمان و عثماني سعي داشتند از جنبش جنگل براي-كاميابي‌هاي سياسي خود سود جويند. شكل‌گيري انقلاب بلشويكي در روسيه و طرح انترناسيوناليسم جهاني و همچنين گرايش برخي از رهبران جنبش جنگل به بلشويزم، وحشت انگليسي‌ها را برانگيخت و اين موضوع موجب دخالت آنها در مسايل مربوط به جنبش گشت. از سوي ديگر، ساير دولت‌هاي درگير جنگ نظيرآلمان و عثماني به طور غيرمستقيم از جنبش حمايت مي‌كردند. كشمكش دولت‌هاي بزرگ بر سر جنبش جنگل، به دليل موقعيت ژيوپليتيكي شمال ايران و اهميت منطقه قفقاز براي نيروهاي درگير در جنگ بود. يافته هاي تحقيق بيانگر آن است كه هدف واقعي برخي كشورها از اين كشمكش‌ها، در فشار قرار دادن دولت تازه‌تاسيس شوروي و برخي ديگر درگيرنمودن رقيب سياسي خود در شمال ايران و دستيابي به منافع‌شان در ايران بود. برآيند اين سياست‌ها موجب ناكامي جنبش جنگل گشت. بر اين اساس، پرسش اصلي پژوهش مبتني بر آن است كه دولت‌هاي بزرگ چه نگرش‌ها و اهدافي را در برابر جنبش جنگل دنبال مي‌كردند؟ فرضيه مقاله معطوف به آن است كه جنبش جنگل به دليل هم زماني وقوع آن با جنگ جهاني اول و واقع‌شدن در همسايگي قفقاز، مورد توجه ويژه دولت‌هاي بزرگ قرار گرفت و اين مساله موجب شد تا آينده جنبش جنگل در كشمكش دولت‌هاي بزرگ تحت تاثير اهداف سياسي آن دولت‌ها قرار گيرد.