توصيف دستگاه فعلي گويش كُرْتَه رايج در قلعه گنج (كرمان)

The verb system of Qalייe-ganji (Kermān) variant of Korta dialect

قلعه گنج و رودبارِ جنوب از شهرستان هاي جنوبيِ استان كرمان، خاستگاه و گستره رواج گونه هاي منطقه ايِ گويش كُرْتَه، از گروه گويش هاي بَشاگَردي و وابسته به خانواده گويش هاي ايراني جنوب غربي هستند. اين گويش به لحاظ جغرافيايي در نقطه مرزيِ رواج خانواده زباني خود و محل برخورد آن با گروه گويش هاي بلوچيِ مكراني، از اعضاي خانواده زبان هاي ايراني شمال غربي واقع گرديده و علي القاعده، از حيث مختصات زبان‌شناختي نيز حلقه پيوند اين دو خانواده زباني محسوب مي گردد. از منظري هم زماني و براساس تحليل پيكره زباني مستخرج از گفتار دو زن و سه مردِ 35 تا 78 ساله و كم/ بي سوادِ كُرْتَه زبان، پژوهش حاضر مي‌كوشد دستگاه فعليِ گونه زبانيِ كُرْتَه رايج در شهرستان قلعه گنج را توصيف نمايد. براي اين هدف، مقولات دستوري مرتبط با فعل شامل مقولاتِ واژنحويِ زمان دستوري، نمود، وجه، مطابقه و جهت در اين گونه زباني بررسي و توصيف شده اند. نتايج پژوهش نشان مي دهد دستگاه فعلي اين گويش از سازوكارهاي واژنحويِ مجزا و متنوعي براي نمايش تمايزات مربوط به مقولات پنج گانه بالا بهره مي گيرد.

Regional variants of Korta Dialect, a member of Bash?gardi dialect group are origionally spoken by people of Qalʹe-ganj and Rudb?r-e Janub, the two southern townships of Kerm?n Province and they belong to the south-western Iranian Language Family. Geographically, this dialect is spoken at the borderline of its linguistic family domain and at its contact point with Makr?ni Baluchi Dialect Group, a member of north-western Iranian language family. Henceforth, from a linguistic properties viewpoint, it is regarded as the linking loop of these linguistic families, too. Synchronically and based on the analysis of a linguistic corpus extracted from the speech of two women and three men of low-educated/illiterate 35-78 year-old Korta informants, this study attempts to linguistically describe the verbal system of Qalʹe-ganji variant of Korta Dialect. To do so, the grammatical categories relating to finite verbs including the five morpho-syntactic categories of tense, aspect, mood, agreement, and voice have been investigated and described in this linguistic variant. Findings indicated that the verbal system of this dialect utilizes various morpho-syntactic strategies to manifest the distinctions related to those five categories.