بررسي واكنش‌هاي فيزيولوژيك و سازگاري برخي رقم‌هاي انگور به گرماي شديد جنوب فارس

Study on physiological responses and adaptation of some grapevine cultivars against sever heat stress condition in south of Fars province

امروزه كشت انگور در مناطق نيمه گرم استان فارس توسعه‌يافته است، اما تنش گرمايي به‌عنوان يك محدوديت مهم براي موفقيت كشت و كار انگور در اين مناطق مطرح است. اين پژوهش با هدف دستيابي به رقم يا رقم‌هاي متحمل به تنش گرمايي در موستان روي تاك‌هاي سه‌سالۀ رقم‌هاي رطبي، عسكري، منقا و فليم­سيدلس در منطقۀ نيمه گرمسير قير ­و ­كارزين استان فارس در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار و شمار سه تاك در هر كرت آزمايشي به مدت دو سال انجام شد. ميزان انواع سبزينه (كلروفيل)­ها، محتواي نسبي آب برگ، نشت يوني، دماي برگ و تبادلات گازي اندازه­ گيري شدند. نتايج نشان داد، تفاوت معني­ داري بين رقم‌هاي در نشت يوني، ميزان E، gs، A/Ci، نورساخت (فتوسنتز) و دماي برگ وجود دارد و براي ديگر صفات اختلاف معني­ داري مشاهده نشد. اثر گرما بر تعرق برگ در رقم‌هاي مختلف متفاوت بود. گرما موجب افزايش يكسان در غلظت دي‌اكسيد كربن درون محفظۀ روزنه در همۀ رقم‌ها شد. همچنين گرما موجب كاهش در هدايت روزنه ­اي و نورساخت در همه رقم‌هاي شد. رقم فليم ­سيدلس در گرماي 45 درجه سلسيوس ميزان نورساخت مناسبي داشت كه نشان‌دهندۀ تحمل نسبي اين رقم به گرماي شديد است. رقم رطبي با نورساخت به نسبت مناسب تحمل گرمايي متوسطي داشت. نورساخت در رقم‌هاي عسكري و منقا به‌شدت كاهش يافت كه نشان مي‌دهد، در مقايسه با رقم‌هاي فليم سيدلس و رطبي به تنش گرمايي حساس‌تر هستند.

In recent years grape growing has been extended to warm climate regions in Fars province. In other hand, heat stress is considered as major factor which affected yield and quality of grape production in these regions. The aim of this study was to determine heat tolerance ability in four three-year-old grapevine cultivars (̒Rotabi̕, ̒Askari̕, ̒Monagh̕ and ̒Flame Seedless̕) against sever heat stress under vineyard condition. This research was carried out in Ghir-O-Karzin region of Fars province for two years. The experimental design was a randomized complete block design with four replicates and three vines in each plot. Leaf chlorophyll content, relative water content (RWC), electrolyte leakage (EL), and leaf gas exchange parameters were measured. The results showed a significantly differences in El, E, gs, A/Ci, photosynthetic rate (A) and leaf temperature. No significantly differences were observed for other parameters. Heat stress increased substomatal CO2 concentration with equal amounts in all cultivars. But heat stress decreased stomatal conductance (gs) and Photosynthetic rate (A) in all cultivars. Flame Seedless had a relatively desirable photosynthetic rate and was a heat-tolerant cultivar. Photosynthetic rate of ̒Rotabi̕ was less than ̒Flame Seedless̕. Therefore, it was a moderately-heat-tolerant cultivar. ̒Askari̕ and ̒Monagha̕ were heat-sensitive cultivars compared to ̒Flame Seedless̕ and ̒Rotabi̕.