بررسي اثرهاي اجتماعي زوال جنگل‌هاي بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl) (مطالعه موردي: روستاهاي شهرستان ملكشاهي استان ايلام)

Investigation on social effects of Brant`s oak (Quercus brantii Lindl.) decline (Case study: Rural areas of Malekshahi county in Ilam province)

هدف از انجام اين پژوهش، بررسي اثرهاي اجتماعي زوال جنگل‌هاي بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl) از ديدگاه جنگل‌نشينان بود. جامعه آماري پژوهش، 216 نفر از جنگل­‌نشينان شهرستان ملكشاهي استان ايلام بودند كه با استفاده از فرمول كوكران برآورد و به روش نمونه‌گيري طبقه­‌اي- تصادفي انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌­ها، پرسش‌نامه­‌اي بود كه بر اساس بررسي پيشينه پژوهش و مصاحبه با كارشناسان تدوين شد. بر اساس تحليل عاملي، اثرهاي اجتماعي زوال جنگل‌هاي بلوط بر زندگي روستاييان شهرستان ملكشاهي در هشت عامل خلاصه شدند، بدين‌ترتيب كه 12/60 درصد از واريانس كل به عامل كاهش كيفيت زندگي، 10/64 درصد به كاهش مسئوليت‌پذيري، 9/88 درصد به كاهش مشاركت اجتماعي، 9/70 درصد به كاهش اعتماد اجتماعي، 8/56 درصد به كاهش شبكه روابط اجتماعي، 6/94 درصد به تغيير نگرش به شغل كشاورزي و دامپروري، 6/78 درصد به كاهش رضايت از دولت و 4/91 درصد به عامل افزايش مهاجرت مرتبط بودند. عامل‌هاي مذكور 70/02 درصد از كل واريانس را تبيين كردند. بنابراين، بيشترين تأثير اجتماعي زوال جنگل‌هاي بلوط بر كاهش كيفيت زندگي جنگل‌نشينان بود.

The aim of this study was investigating the social effects of Brant`s oak (Quercus brantii Lindl.) decline from the forest dwellers point of view. The sample size included 216 persons of Malekshahi county in Ilam province using Cochran formula and stratified-random sampling method. Data were collected by distributing a questionnaire prepared based on the research background, literature review and interview with experts. Factor analysis with exploratory approach was used for identifying and categorizing social effects of oak decline. Based on results, the effecting factors could be categorized in eight groups. Reduction of life quality (12.60%), reduction of responsibility (10.64%), reduction of social participation (9.88%), reduction of social trust (9.70%), reduction of social network of relationships (8.56%), changing attitudes to agriculture and animal husbandry (6.94%), reducing satisfaction from the government (6.78%) and increase in migration (4.91%) were most important factors and social consequences of oak decline on villagers. The mentioned factors explained 70.02% of the total variance. Hence, one can conclude that maximum social impact of oak decline would affect the life quality of people in the study area.