اثر زمان جمع‌آوري و تيمارهاي اكسيني بر ريشه‌زايي و توليد نهال از قلمه‌هاي چوب‌سخت محلب (Cerasus mahaleb L)

Effect of collection time and auxin treatments on the rooting and seedling production of hardwood cuttings of mahaleb cherry (Cerasus mahaleb L.)

محلب (.Cerasus mahaleb L) به‌دليل پراكنش اكولوژيك محدود، تجديد حيات طبيعي ضعيف و مشكلات تكثير نهال در معرض تهديد قرار دارد. به‌منظور يافتن شيوه‌نامه مناسب براي ريشه‌زايي و توليد نهال اين گونه از طريق قلمه چوب‌سخت با تيمارهاي اكسيني در دو زمان آذر و اسفند، آزمايشي در قالب طرح كاملاٌ تصادفي در بستر شاسي گرم انجام شد. تيمارها شامل كاربرد ايندول بوتيريك اسيد (IBA) با غلظت‌هاي صفر (شاهد)، 500، 1000، 2000، 3000، 5000 و 8000 ميلي‌گرم در ليتر و نفتالين استيك اسيد (NAA) با غلظت‌هاي صفر (شاهد)، 500، 1000، 2000، 3000، 4000 ميلي‌گرم در ليتر بودند. پس از ريشه‌زايي، قلمه‌هاي ريشه‌دار شده به عرصه باز در جوي‌پشته‌هايي با فاصله 70 سانتي‌متر انتقال يافتند و پس از گذشت يك فصل رويش و خارج كردن پنج نهال، مشخصه‌هاي مورد نظر ارزيابي شدند. نتايج نشان داد كه غلظت 2000 ميلي‌گرم در ليتر IBA و 1000 ميلي‌گرم در ليتر NAA در هر دو زمان آذر و اسفند مطلوب‌ترين تيمار از نظر مشخصه‌هاي مورد مطالعه (ريشه‌زايي، وزن خشك كل، سطح ريشه، سطح برگ، ارتفاع، محتواي نسبي آب برگ و كلروفيل) بود. غلظت زياد اكسين‌ها سبب كاهش مطلوبيت كليه مشخصه‌هاي مورد مطالعه شد. ريشه‌زايي و كلروفيل در تيمارهاي اكسين به‌طور معني‌داري در آذر بيشتر از اسفند بودند. در مجموع، بهترين تيمار براي ريشه‌زايي قلمه‌هاي خشبي محلب، هورمون IBA با غلظت 2000 ميلي‌گرم در ليتر بود.

Mahaleb cherry (Cerasus mahaleb L.) is endangered duetoitslimitedecological distribution, weak natural regeneration and seedling propagation problems. In order to determine suitable methods for rooting and seedling production of C. mahaleb by hardwood cuttings with treatments of auxin in November and March, an experiment was carried out in a complete randomized design. Treatments were application of Indole Butyric Acid (IBA) at concentrations (0 as control, 500, 1000, 2000, 3000, 5000, and 8000 mg l-1) and Naphtaline Acetic Acid (NAA) at concentrations (0 as control, 500, 1000, 2000, 3000 and 4000 mg l-1). After rooting, rooted cuttings were transferred to the field condition in fure rows with 70 cm distance. After one season of growth, five seedlings were excluded of the substrate and assessed for characteristics. Results showed that concentration of 2000 mg l-1 IBA and 1000 mg l-1 NAA in both of November and March are the best treatments for the percentage of rooting, total seedling dry weight, root area, leaf area, height, relative water content, and chlorophyll characteristics. High auxins concentration caused a decrease in all the characteristics studied. Percentage of rooting and chlorophyll were significantly higher in November than to March in auxin treatments. It is concluded dipping in 2000 mg l-1 IBA is the best treatment for rooting of its hardwood cuttings.