ارزيابي سطح تنوع درختي جنگل‌هاي هيركاني با استفاده از شاخص تنوع ساختاري تركيبي (مطالعه موردي: تيپ راش- ممرز، ناو اسالم گيلان)

Evaluation level of tree diversity in the Hyrcanian forests using complex structural diversity index (Case study: beech-hornbeam type, Nav-e Asalem, Gilan)

ساختار توده و تنوع گونه­‌اي دو ويژگي مفيد براي اندازه­‌گيري تركيبي تنوع زيستي جنگل هستند و اطلاعات مهمي براي تصميم‌گيري، مديريت و انتخاب شيوه‌­هاي مناسب جنگل­‌شناسي فراهم مي­‌كنند. براي اجراي پژوهش پيش‌رو، ابتدا در واحدهاي اكولوژيك همگن موجود در تيپ­ راش- ممرز ناو اسالم گيلان، پنج قطعه‌نمونه يك هكتاري به‌صورت تصادفي انتخاب شدند. براي تعيين شاخص تنوع ساختاري تركيبي (SI) تيپ، شاخص‌­هاي زاويه يكنواخت، آميختگي و تمايز قطر برابر سينه محاسبه شدند. همچنين، به‌منظور تعيين تراكم درختان در اين تيپ از شاخص فاصله تا نزديك­ترين همسايه­‌ها استفاده شد. با توجه به نتايج، ميانگين شاخص فاصله تا نزديك­ترين همسايه­‌ها براي تيپ مورد بررسي 5/58 متر به‌دست آمد. همچنين، ميانگين شاخص زاويه يكنواخت 0/52 محاسبه شد كه بيانگر توزيع كپه­‌اي درختان بود. شاخص آميختگي با ميانگين 0/45 نشان­‌دهنده سطح متوسط آميختگي تيپ بود. شاخص تمايز قطر برابر سينه نيز 0/47 محاسبه شد كه بيانگر اختلاف متوسط بين درختان از نظر قطر برابر سينه بود. شاخص تنوع ساختاري تركيبي كه بيانگر سه جنبه مختلف ساختار (تنوع موقعيت مكاني، تنوع گونه­‌اي و تنوع ابعاد قطر برابر سينه) است، با ارزش 0/475 نشان داد كه تيپ مورد مطالعه داراي سطح تنوع درختي زيادي است. نتايج اين مطالعه اطلاعات كليدي براي مديريت و حفظ سطح تنوع درختي در تيپ راش- ممرز را با استفاده از شاخص تنوع ساختاري تركيبي فراهم مي­‌كند. همچنين، با پايش و مديريت سطح تنوع درختي توده­‌هاي جنگلي مي­توان از اثرات منفي فاكتورهاي طبيعي و انساني كاست.

Stand structure and species diversity are two useful parameters for complex assessment of forest biodiversity, and provide important information for management and decision making for appropriate silvicultural system. For this purpose, five one ha plots were selected randomly in homogeneous ecological units of beech-hornbeam type in Nav-e Asalem, Gilan province. In order to determine complex structural diversity index (SI) in the studied forest type, uniform angle, mingling and DBH dimensions difference indicators were calculated. Also in order to determine density of trees, the nearest neighbors distance index was used. According to the results, the average value of nearest neighbors distance index was calculated to 5.58 meter. Mean uniform angle index was 0.52, which indicates clumped distribution of trees. Mean mingling index (0.45) indicates moderate mixture of the studied mixed stand. The amount of DBH dimensions difference index was 0.47, indicates moderate difference between trees diameter at breast height. The complex structural diversity index which presents three dimensions of structure, including diversity of spatial pattern, species diversity, and diversity of DBH dimensions) was calculated to 0.475. This value confirms a high level of tree diversity. The results of this study provide key information for management and maintaining of tree diversity in the studied mixed beech-hornbeam stand. Also with monitoring and management of tree diversity level we can reduce the negative impact of natural and human factors.