پهنه‌بندي مخاطرات زيست ‌محيطي زمين‌لغزش ، زمين‌لرزه، سيل و فرسايش با استفاده از روش سلسله‌مراتبي فازي مطالعه موردي: حوزه وارك

Environmental hazards zonation landslide, earthquake, flood and erosion using AHP Fuzzy method (Case study: Vark Basin)

مخاطرات طبيعي همه‌ساله خسارات زيان‌باري را در سراسر جهان و از جمله ايران بوجود مي‌آورد. حوزه وارك واقع در استان لرستان به دليل خصوصيات متنوع زمين‌شناسي نظير ليتولوژي، تكتونيك و شرايط خاص آب و هوايي، از جمله مناطق داراي پتانسيل مخاطرات زيست‌محيطي است. براي كاهش خسارات ناشي از اين مخاطرات، اولين و مهم‌ترين كار تعيين مناطق با پتانسيل بالاي خطر است. به منظور بررسي مخاطرات زيست‌محيطي در اين حوزه ابتدا هر يك از لايه‌هاي اطلاعاتي با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي +ETM (سال 95)، نقشه زمين‌شناسي، نقشه توپوگرافي و بازديدهاي ميداني (سال 96) شناسايي و ثبت گرديدند. سپس با استفاده از لايه‌هاي اطلاعاتي شيب، جهت شيب، ارتفاع، كاربري اراضي، زمين‌شناسي، كانون زمين‌لرزه‌ها، گسل، شبكه آبراهه و بارش در محيط نرم‌افزار ArcMap و بر اساس روش تلفيقي سلسله مراتبي فازي نقشه مخاطرات زمين‌لغزش، سيل، فرسايش و زمين‌لرزه تهيه شده است. در اين تحقيق، به منظور تهيه نقشه نهايي مخاطرات زيست‌محيطي، با استفاده از قضاوت كارشناسي مخاطرات چهارگانه منطقه وزن‌دهي و سپس هم‌پوشاني گرديد. بر اساس نتايج به دست آمده به ترتيب 9/03، 20/84، 27/68، 27/41 و 15/03 درصد از مساحت منطقه در كلاس‌هاي خطر خيلي كم، كم، متوسط، زياد و خيلي زياد قرار دارد. همچنين نتايج بررسي نقشه مخاطرات زيست‌محيطي منطقه نشان مي‌دهد كه به ترتيب زمين‌لغزش و سيلاب از نقش پررنگ‌تري در ايجاد پهنه‌هاي با خطر بالا برخوردار مي‌باشند.

Natural hazards cause every year around the world, including Iran harmful damages. A Vark basin in the Lorestan province due to a variety of geological properties such as lithology, tectonic and climatic conditions, is taken as areas with potential environmental risks into account. To reduce the damage caused by these risks, earliest and foremost task is to determine areas with high potential risk. In order to evaluate environmental hazards in this basin, each informational layer has been identified and registered using the satellite images ETM+ (2016 year), geological maps, topographic maps and field visits (2017 year). Then, using the informational layers of the slope, aspect, elevation, land use, geology, the epicenter of the earthquake, fault, drainage and rainfall in ArcMap software and based on an AHP-Fuzzy method of the map, the risk of landslide, floods, erosion and earthquake have been prepared. In this study, in order to map the environmental risks using expert judgment, the Quartet Hazards of the region were weighted and then overlapped. Based on the results achieved, 9.03, 20.84, 27.68, 27.41 and 15.03 percent of the area ranked at-risk classes very low, low, medium, high and very high respectively. The results of the environmental risk map of the region show that landslides and flooding are a larger role in the creation of high-risk zones.