پديد آورندگان :
تقوي پور، محمدرضا سازمان صدا و سيما - مركز پژوهش و سنجش افكار , اسماعيلي، محسن دانشگاه تهران - دانشكدة حقوق و علوم سياسي , صلواتيان، ساوش دانشگاه صدا و سيما - دانشكدة ارتباطات
كليدواژه :
خانواده ايراني , سبك زندگي اسلامي , سياست گـذاري رسـانه اي , محصـولات نمايشـي تلويزيـون ايـران , مصـاحبه نيمه ساختاريافته
چكيده فارسي :
متأسفانه در عصر كنوني نهاد خانواده، به‌منزلۀ اصلي‌ترين ركن جامعه، دچار تزلزل شده است. ارائۀ الگوي مناسبي از خانوادة اسلامي از طريق محصولات نمايشي تلويزيون مي‌تواند گره‌گشا باشد. مقالۀ حاضر به دنبال ارائۀ سياست‌هاي محتوايي نمايش مطلوب خانواده در محصولات نمايشي تلويزيون بر‌مبناي سبك زندگي اسلامي است. اين پژوهش در دو مرحله انجام شده است. ابتدا، محتواي 7 عنوان كتاب (شامل 21 جلد)، در حوزۀ خانوادة اسلامي، به روش تحليل محتواي كيفي، بررسي شد. نتيجه، به‌دست‌آمدن 725 كد در زمينۀ ويژگي‌هاي خانوادة اسلامي بود كه پس از مقوله‌بندي الگوي جامع خانواده در اسلام، در سه محور اصلي «ديدگاه‌هاي نظري اسلام دربارة خانواده»، «راهكارهاي عملي تحكيم خانواده» و «عوامل تزلزل خانواده» ارائه شد. در مرحلۀ دوم، با طراحي سؤالاتي برآمده از الگوي احصائي در گام نخست، با استادان و كارشناسان 4 حوزۀ مديريت و سياست‌گذاري، خانواده و سبك زندگي اسلامي، توليد تلويزيوني و ارتباطات، كه با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته انجام شد. نتيجه در دو بخشِ ارزيابي كارشناسان از وضعيت كنونيِ نمايش خانواده در تلويزيون و سياست‌هاي پيشنهاد‌ي براي بازنمايي خانواده ارائه شد. اين سياست‌ها در دو بخش ارائه شد. بخش نخست، با عنوان «اهداف، محورها و اولويت‌ها» شامل 7 مقوله «تشكيل خانواده و ازدواج»، «ترسيم جايگاه اعضاي خانواده»، «اقتصاد خانواده»، «محيط مطلوب حاكم بر خانواده»، «صلۀ رحم»، «وظايف اعضاي خانواده» و «مقابله با عوامل تزلزل خانواده» و 23 زيرمقوله است. بخش دوم نيز، با عنوان «سياست‌ها و ضوابط محتوايي»، شامل 35 گزارۀ محتوايي در‌خصوص بازنمايي مطلوب خانوادة اسلامي در محصولات نمايشي است كه به‌طور دقيق و مصداقي به بايدها و نبايدهاي محصولات نمايشي مي‌پردازند.
چكيده لاتين :
Family is the most important pivot of a society that paves the way of its prosperity or causes its misery; an institution which has currently and unfortunately lost its stability, with its referring to Islamic life style being its panacea. Therefore, it is useful to present a suitable pattern of Islamic family through showing productions. To this end, the present study seeks examine the content policies of the desired representation of Islamic life style of family within show productions. This study has been carried out in two stages. In the first stage, the content of 7 books (including 21 volumes) on Islamic family was examined, through qualitative content analysis. The analysis in this stage resulted in 725 codes classified in 93 concepts and 12 categories, and finally presented as the comprehensive pattern of Islamic family with 3 axes: theoretical perspectives of Islam on family, practical solutions for strengthening family, and family instability factors. In the second stage, with the questions designed based on the pattern obtained in the first stage, the experts and professors in 4 areas, namely management and policy making, family and Islamic life style, TV production, and communication science were interviewed. The interviewees were selected through purposeful sampling and the interview itself was conducted in a semi-structured form. The results obtained from the interviews were codified and categorized. Finally, the results of the study were presented in two parts. The first part titled as “objectives, axes, and priorities” included 7 categories namely, “marriage and making family”, “outlining the position of family members”, “the economy of family”, “the desired environment ruling on family”, “visiting relatives”, “the duty of family members”, and “dealing with family instability factors”. The second part also titled as “content policies and rules” included 35 content propositions concerning the desired representation of family in show products under Islamic life style.
