سنجش كيفيت زندگي در محلات شهري در راستاي ارتقاء كيفيت زندگي ( مطالعه موردي محله قلعه شهر بافق )

Evaluating quality of life in neighborhoods in order to improve quality of life (case study: Ghale neighborhood, Bafgh)

شهر به عنوان عالي­ترين نمود تمدن بشر، نقش بنيادي در ايجاد زندگي خوب براي شهروندان دارد. در عين حال، تأكيد بر ابعاد كمي رشد شهرها منجر به دو قطبي شدن آنها شده و براي حل مشكلات شهرنشينان و ارتقاء زندگي آنها مفهوم «كيفيت زندگي» مورد تحقيق قرار گرفت. تحولات شهرسازي و رشد شهر بافق، موجب برهم خوردن ساختار محلهاي آن گرديده است. محله قلعه از محلات با سطح كيفيت پايين شهر بافق است.عوامل متعددي منجمله كيفيت نامناسب معابر و مصالح ابنيه، كمبود خدمات، عدم جمع­آوري زباله‌ها و تجمع آنها در اراضي باير و خرابه‌ها باعث كاهش سطح كيفيت زندگي محله شده‌ و تهديد جدي در جهت تخليه تدريجي آن محسوب مي­شود. هدف پژوهش، سنجش كيفيت زندگي در محله قلعه شهر بافق و ارائه راهبردهاي مطلوب در جهت ارتقاي آن است. لذا، پس از مرور شاخص‌هاي كيفيت زندگي و از طريق معيارهاي برگزيده و تعريف گويه‌هاي مرتبط، ميزان كيفيت زندگي در محله مورد سنجش قرار گرفت. پژوهش از لحاظ شيوه انجام، توصيفي – تحليلي است و از تكنيكSWOT، QSPM و نرم‌افزار SPSS براي توصيف، طبقه ­بندي و تحليل داده‌ها استفاده شد. حجم نمونه‌ به روش كوكران، 223 مورد تعيين گرديد. بنابر يافته‌هاي تحقيق: كيفيت زندگي در محله قلعه، با نمره 4.8 كمتر ازحد متوسط (5) است، مولفه كالبدي با امتياز 3.8 پايين‌ترين سطح و مولفه اجتماعي با امتياز 6.66، بالاترين سطح را از لحاظ كيفي دارا هست. پس، مولفه كالبدي بيشترين تاثير را در كاهش سطح كيفيت زندگي محله دارد. در پايان، راهبردهاي برتر در راستاي بهبود كيفيت زندگي محله ارائه شد. از مجموع راهبردها در ابعاد مختلف، تقويت و بهبود منظر محله، بازنگري بافت موجود و طراحي مجدد آن،ايجاد فضاهاي پاتوق و فعاليت‌هاي جمعي، تقويت بخش كشاورزي بمنظور اشتغال‌زايي، تعريف و اصلاح سلسله مراتب معابر دروني، بهبود وضعيت بهداشت و ساماندهي زباله‌ها و ضايعات بعنوان راهبردهاي برتر، بيشترين نمره را كسب كردند.

The city has a fundamental feature in making suitable lives for its citizens. Meanwhile the concept of quality of life (QOL) has been developed to solve citizen problems and improve their lives. Urban developments and Bafgh city growth has led to the structural disruption of neighborhood. Ghale neighborhood is one of Bafgh low-quality neighborhoods due to multiple factors such as: poor quality of passages, shortage of welfare services, lack of garbage collection and its aggregation in arid lands which increase the risk of gradual evacuation. This research evaluates the QOL after a review of QOL indicators in the district of Ghale to provide proper polices to amend the present condition. The research is descriptive-analytic in terms of methodology, SWOT and QSPM techniques and SPSS software have been used to classify and analyze the data. Determined by Cochrane’s formula, the sample size is 223. As the result of the research the average QOL with the score of 4.8 is below average (5), the physical component gained the lowest score of 3.8 and the social component has achieved the highest score of 6.66. So the physical component has the greatest impact on reducing the QOL. At the end, from the all of strategies in different dimensions, the local city view, the revision of the present city texture, the development of local meeting spaces and facilities, the redefinition and reconstruction of the hierarchy of internal passages, improvement of hygiene and health have gained highest scores as the top strategies to improve the QOL.