چكيده فارسي :
در سامانه‌هاي رهايش دارو، هدف افزايش زيست‌دسترسي به داروها در زمان‌ها و محل‌هاي خاص از بدن، قابليت حفظ غلظت دارو در حدي به‌نسبت ثابت براي مدتي مشخص، قابليت تنظيم سرعت رهايش دارو، قابليت دارورساني چندگانه، افزايش اثربخشي دارو و كاهش آثار جانبي آن بر ساير سلول‌هاي سالم است. عوامل درماني كه امروزه در برخي موارد استفاده مي‌شوند، نظير پروتئين‌ها-پپتيدها، نوكلئيك اسيدها، ضدسرطان‌ها و ساير داروها، معايبي مانند كمبود زيست‌دسترسي، رهايش سريع، سميت زياد و آثار جانبي بسيار مضر دارند. از اين رو، طراحي روش‌هاي رهايش و حامل‌هاي دارو، انقلابي را در زمينه درمان بسياري از بيماري‌ها ايجاد كرده كه در حال پيشرفت روزافزون است. فسفوليپيدها، تركيباتي هستند كه به‌علت دارابودن گروه فسفات، خاصيت دوقطبي داشته و داراي يك سر آب‌دوست و دو شاخه چربي‌دوست هستند. فسفوليپيدها مي‌توانند تركيبات دارويي آب‌دوست و چربي‌دوست را در يك ساختار سازگار با سلول زنده حمل كرده و آن‌ها را در نفوذ به درون سلول زنده و هدف ياري كنند. همچنين، آن‌ها با پوشاندن سطح بلورها به‌عنوان مواد فعال سطحي (تركننده)، باعث افزايش آب دوستي داروهاي آب‌گريز و افزايش كارايي دارورساني مي‌شوند. در اين مقاله، انواع مختلف فسفوليپيدها، ساختار، منابع، خواص فيزيكي، كمپلكس آن‌ها با دارو، ميسل‌هاي فسفوليپيد و پارامترهاي مؤثر در انتخاب اين تركيبات براي دارورساني بررسي مي‌شود.
چكيده لاتين :
The main aim in drug delivery systems, is to increase drug bioavailability at specific time and location of the body, the ability to maintain a relatively constant drug concentration in the specific period of time, adjustable release rate of the drug, the ability to deliver multiple drug substances, increasing the efficiency and reducing the side effects on the other non-diseased host tissues. Some therapeutic agents such as proteins/peptides, nucleic acids, anti-carcinogens, and other drugs, used nowadays, may have the drawbacks of low bioavailability, rapid clearance, high toxicity and very harmful side effects. The invention of drug delivery and drug carriers has created a revolution in the treatment of many diseases which is increasing in progress. Phospholipids are compounds with bipolar nature due to the presence of phosphate group, a hydrophilic head and two lipophilic branches. Phospholipids can carry hydrophilic and hydrophobic pharmaceutical compounds in a structure compatible with living cells and serve their penetration in living cells and into the target cell. Phospholipids as surface-active wetting agents cover the surface of crystals to enhance the hydrophilicity of hydrophobic drugs and higher efficiency in drug delivery. In this paper, studies are extended to different kinds of phospholipids, their structures, their sources, physical properties, their complexes with drugs, phospholipid micelles and effective factors in their selection for drug delivery systems.
