بررسي مفاهيم و جايگاه ادله و احكام تجسس در فقه و تقابل آن با حريم خصوصي افراد

Investigating the Concepts and Position of the Reasons and Rules of Tajasos in Jurisprudence and its Conflict with People's Privacy

موضوع علم حقوق، انسان است و نحوه ي بهره مندي انسان ها از حقوق شهروندي، از مباحث مهم نظام هاي حقوقي ديني و غير ديني است. در حالي كه در تعريف اصطلاح «شهروند» ديدگاه هاي مختلفي وجود دارد، بررسي اين ديدگاه ها به همراه مقايسه ي تطبيقي آن در سيره ي نبوي و در حقوق ايران، در عين بديع بودن مي تواند راه گشاي بحث و بررسي بيشتر درباره ي اين موضوع باشد. يكي از موضوعات مهم اخلاقي در جوامع امروزي كه برخي از افراد به منظور كنجكاوي و برخي به سبب اقتضاي شغلي خويش، مانند نيروهاي انتظامي، امنيتي و روزنامه‌نگاران و اصحاب خبررساني ناگزير از انجام آن هستند، تجسّس در امور ديگران است. سوال اصلي در اين مطالعه اين است كه تجسس از حريم خصوصي افراد از منظر فقه چه حكمي دارد؟ فرضيه اصلي در پاسخ به سوال فوق اين است كه حريم افراد در فقه داراي مصطلح شرعي يا متشرعي نمي‌باشد و ضابطه آن صرفاً ضابطه‌اي عرفي است، اما در فقه تحت عناوين مختلفي از آن حمايت شده است. يافته‌هاي پژوهش حاكي است كه قدر متيقن از ادله دال بر حرمت، تحريم جاسوسي و تجسّس حوزة حريم خصوصي اهل ايمان مي‌باشد؛ و ادله حرمت قادر به تحريم جاسوسي و تجسّس به‌طور مطلق در مورد تمام افراد بشر اعم از مسلمانان اهل فسق، جور و كفار و... نمي‌باشد. حريم افراد در فقه داراي مصطلح شرعي يا متشرعي نمي‌باشد و ضابطه آن صرفاً ضابطه‌اي عرفي است، اما در فقه تحت عناوين مختلفي از آن حمايت شده است.

The science of law deals with human, and human beings' enjoyment of citizenship rights is one of the important issues of religious and non-religious legal systems. While the term "citizen" is defined differently in different perspectives, investigating these perspectives and comparing them in the Sirah Nabavi (Holy Prophet's Manners) and in Iranian law, while being novel, could lead to further investigations and discussion of this important issue. Tajasos (spying and interfering in people's affairs) is one of the most important ethical issues in the modern societies which occurs either due to some people's curiosity about others' affairs or due to the career needs of some officials including the police, security forces and journalists. The main question in this study is: what is the ruling of jurisprudence about Tajasos or interfering with the privacy of individuals? The main hypothesis in response to the above question is that the privacy of individuals in the jurisprudence is not a matter of religion, but a matter of convention, although it is mentioned and favored in jurisprudence under various titles. The findings of the research indicate that what is forbidden in Islam is spying the privacy of the faithful rather than spying the affairs of all human beings, including the unbelievers, infidels, and so forth. People's privacy in jurisprudence has nothing to do with religion; it is merely a conventional issue, although it is mentioned and protected in jurisprudence under various titles.