عوامل شكل گيري سياست بين المللي

Formation Factors of the International Policy

صاحب نظران علوم سياسي معمولا بين سياست خارجي، روابط بين المللي و سياست بين الملل تمايز قائل هستند. از نظر علوم سياسي مفهوم جامعه بين الملل به گروهي از دولتها اشاره مي كند كه در منافع و ارزشهاي خاصي سهيم هستند و در حفظ نهادهاي بين المللي مشاركت مي نمايند. نهادهايي كه گفته مي شود در ايجاد و حفظ نظم داراي نقش هستند، عبارتند از: حقوق بين الملل، ديپلماسي، سازمانهاي بين المللي و موازنه قدرت. براساس اين رويكرد، تلاشهايي كه براي تقسيم دوگانه سياست داخلي (جايي كه در آن سلسله مراتب و نظم حاكم است) و سياست بين الملل (در شرايط وجود سياست قدرت و حالت آشوب زدگي) صورت مي گيرد، محكوم به شكست است. در اين مقاله ما به بررسي عوامل شكل گيري سياست بين الملل مي پردازيم تلاش‌هاي نظري بسياري براي توضيح منظم و قانون مند سياست بين الملل صورت گرفته است؛ اما هيچ نظريه عمومي واحدي در زمينه سياست بين الملل وجود ندارد كه مورد پذيرش همه انديشمندان و سياست گذاران باشد. هر كسي به فراخور چارچوب نظري، جهان‌بيني، ارزش‌ها، گفتمان و تلقي و تصور متفاوتي كه از واقعيت جامعه و سياست بين‌الملل دارد، به اين موضوع مي نگرد. هر يك از اين نظريه‌ها بر اساس اصول و مفروضه‌هاي خاص خود كه نشأت گرفته از هستي شناسي، معرفت‌شناسي و روش‌شناسي متفاوتي است، تصوير متمايزي از همكاري ترسيم مي كند. آن طور كه بسياري اذعان دارند امكانات مكتب ليبراليسم و زيرشاخه هاي آن براي همكاري بين المللي بيشتر است. اين موضوع به دليل نگاه خوش بينانه اي است كه طرفداران اين مكتب دارند. با اين وجود نمي توان نگاه ليبراليسم را دربردارنده همه واقعيات سياست بين المللي دانست. هيچ رهيافت واحدي نمي ‌تواند كاملاً پيچيدگي جهانِ سياست معاصر را تبيين كند و راه حل هايي قطعي براي مسائل آن ارائه دهد. سياست بين الملل آن قدر پيچيده است كه نمي توان با اكتفا به يك نظريه و يك مكتب فكري آن را فهميد و براي حل مسائل و چاره انديشي ها به آن بسنده كرد. دنياي پيچيده نيازمند تفكر پيچيده و جامع نگري است و اين به معناي ضرورت بهره گيري از همه نظريه ها براي فهم سياست بين الملل و موضوع همكاري بين المللي است. بنابراين، بهتر است كه ما به جاي اتخاذ يك رهيافت واحد براي تفسير سياست جهاني، آرايش متفاوتي به ايده‌هاي رقيب در تفسير سياست جهاني بدهيم. رقابت ميان نظريه ها، به آشكار شدن نقاط قوت و ضعف آن ها كمك مي ‌كند و محركي براي اصلاح و تكامل آن ها خواهد شد؛ اما بايد در انتخاب و تركيب نظريه ها خلاقيت داشته باشيم و از طرد يكي و انتخاب ديگري اجتناب كنيم. هدف و سعي ما بايد اين باشد كه تنوع تحقيقاتي معاصر را تشويق كنيم و تنوع را مزيت بدانيم نه عيب و نقص.

Experts in political science usually distinguish between foreign policy, international relations and international politics. In the political science point of view, concept of the international community refers to a group of States that share particular interests and values and participate to maintain international institutions. Institutions that have role in establishing and maintaining the order are as follows: international law, diplomacy, international organizations and the balance of power. Based on this approach, efforts made for the dual division of the domestic policy (place where ruling order and hierarchy) and international policy (in terms of power politics and the chaos mode), doomed to failure. In this article we examine the factors shaping international policy. God willingly in this area we can reach to a favorable conclusion.