امكان قرائت كاركردگرايانه از نظريه نفس ملاصدرا بر اساس نظريه كاركردگرايي معاصر

The Possibility of Functionalistic Reading of Mulla Sadra’s Soul Theory: Based on of Cotemporary Functionalism Theory

مساله ذهن و بدن يكي از مسائل اساسي فلسفه است. حاميان «دوگانه انگاري جوهري» معتقد هستند، نفس و بدن دو جوهر متمايز از هم هستند. مدافعان «نظريه اينهماني ذهن و بدن»، نفس را كه جوهري متمايز از بدن باشد، انكار مي كنند و به جاي اصطلاح «نفس»، «ذهن» به كار مي برند و حالات ذهني را حالات فيزيكي و مغزي مي دانند. «كاركردگرايي» نظر خنثي در باب ذات ذهن دارد و به مادي يا غير مادي بودن ذهن نمي پردازد بلكه ذهن را كاركرد مي داند. از ديدگاه اين گروه، حالات ذهني، ويژگي هاي كاركردي هستند كه بر اساس درون داد، برون داد و فرايندهاي داخلي، نقشهاي كاركردي را ايفا مي كنند. از سوي ديگر، در فلسفه و كلامي اسلامي نيز به رابطه نفس و بدن پرداخته شده است. ابن سينا نفس را «جوهر مجرد» مي داند و بيشتر متكلمان، نفس را «جسماني» مي دانند اما ملاصدرا نفس را مجرد صرف(نظريه ابن سينا) يا مادي صرف(نظريه متكلمان) نمي داند بلكه معتقد است نفس در ابتدا جسماني است و سپس با فرايند حركت جوهري، مجرد مي شود. سوال اصلي اين است كه آيا مي توان ميان ملاصدرا و كاركردگرايي ديالوگي برقرار كرد؟ پاسخ ما آري است. زيرا ملاصدرا مانند حاميان كاركردگرايي در پي برون رفت از اشكالات دوگانه انگاري جوهري (دكارتي و سينوي) و نظريه هاي مادي انگارانه مي باشد. همانگونه كه كاركردگرايان به ذات ذهن نپرداخته اند و فقط ذهن را كاركرد مي دانند و اين كاركرد مي تواند در موجودات مادي يا مجرد تحقق پيدا كند، ملاصدرا نيز، نفس را مادي صرف يا مجرد صرف ندانسته بلكه نفس، چه در مرتبه جسماني و چه در مرتبه تجرد باشد، فعليت است و با حركت جوهري، فعليت هاي مختلف مي شود و اين فعليت ها با يكديگر رابطه دارند و نفس مجموع فعليت ها است و كل اين فعليت ها، كمال ناميده مي شود.

The mind-body problem is one of the central problems of philosophy. "Functionalism" has Neutral view on the nature of the material or nonmaterial mind and view the mind as the function. From the point of this group، mental states are functional properties that via inputs، outputs، internal processes and other mental states play functional roles. On the other hand، Islamic philosophy and theology have been paid to the relation between soul and body. From Avicenna، the soul is "nonmaterial substance" and most theologians، consider the soul as "material substance". But Mulla sadra، deny the soul as mere nonmaterial (the theory of Avicenna) or mere material thing (The theory of theologians); but believes that the soul at first is material، so from the process of substantial movement، becomes nonmaterial. The main question is whether there can be a dialogue between Mulla Sadra and functionalism? Our answer is yes. Mulla Sadra such as the supporters of functionalism seek out exit from substance dualism (Descartes and Avicennan). As proponents of functionalism pay n’t to essence of mind، and know mind as functional role that realizes in material as well as nonmaterial beings، so Mulla Sadra doesn’t considers soul as mere material or mere nonmaterial thing. Soul، whether in material order or nonmaterial order، is actuality and with substantial movement become actuality and these actualities have relation with themselves and soul is set of them. The sum of these actualities called as perfection. Thus، functionalism، knows mind as "function"، but Mull Sadra considers it as 'perfection'. However، there are differences between Mulla Sadra psychology and functionalism that had been reviewed in this paper.